صرع پس لرزه زندگى زنان
صرع (EPILEPSY) عبارت است از اختلال یا از بین رفتن موقتى هشیارى که به صورت ناگهانى رخ مى دهد و غالباً همراه با حرکات عضلانى که ممکن است به صورت حرکت کوچک پلک ها ظاهر شود و یا با تکان هاى خیلى شدید همراه باشد و تمام بدن را در بر گیرد.
صرع عبارت است از تغییرات ناگهانى اختلاف پتانسیل بین داخل و خارج سلول عصبى و برحسب نوع سلولى که در معرض این تغییر قرار مى گیرد تظاهرات بالینى گوناگونى به صورت تغییر در سطح هشیارى، فعالیت هاى حرکتى، تغییرات رفتارى، تغییرات حسى و سیستم عصبى خودکار ایجاد مى شود.
به طور کلى علل صرع را مى توان در دو گروه کلى زیر قرار داد:
1 - صرع اولیه (ایدیوپاتیک): که اختلال مشخصى در سیستم عصبى مرکزى وجود ندارد و اغلب زمینه ژنتیکى دارد.
2 - صرع ثانویه یا علامتى: که با اختلال مشخص در سیستم عصبى مرکزى تعریف مى گردد. در مجموع این دو گروه طیفى از ضربات ناگهانى سر، عفونت ها، تومورهاى مغزى، اختلالات متابولیک مغز، مشکلات زایمان و فاکتورهاى ژنتیک را در بر مى گیرند.
بعضى از زنان دریافته اند حملاتشان درست قبل یا در دوران قاعدگى شان رخ مى دهد. اکثر زنانى که متوجه تأثیرات دوره قاعدگى در حملاتشان هستند، مى دانند که در هر زمان دیگرى نیز ممکن است دچار حمله شوند، اما میزان بروز این حملات در حوالى زمان عادت ماهانه بیشتر است. هنگامى که زنى نزدیک به دوران قاعدگى دچار حمله مى گردد، این نوع صرع به عنوان «صرع قاعدگى» شناخته مى شود. دلیل این مسئله هنوز به طور کامل روشن نیست، و ممکن است ناشى از تغییرات هورمون هاى جنسى (استروژن و پروژسترون) در زمان قاعدگى و یا در اثر افزایش مایعات بدن در این زمان باشد. براى بعضى از این افراد، افزودن برخى از داروها در هفته قبل از دوران قاعدگى مى تواند مفید باشد که در هر حال انجام این کار باید طبق دستور پزشک صورت گیرد.
از آنجا که امروزه روش هاى مؤثر جلوگیرى در دسترس است، داشتن فرزند به صورت امرى انتخابى درآمده است. زنان مبتلا به صرع مى توانند از همه روش هاى مرسوم جلوگیرى استفاده کنند که متداول ترین آنها قرص ضدباردارى است. طبق شواهد موجود، قرص هاى ضدباردارى هیچگونه تأثیر نامطلوبى بر روى صرع ندارد. اما داروى ضدصرع مى تواند روى سوخت و ساز این قرص ها تأثیر بگذارد و اثر آن را کاهش دهد. یعنى مصرف همزمان قرص هاى ضدباردارى و داروى ضد صرع، مى تواند اثر قرص ضدباردارى را تا حدى کم کند. اگر داروهاى ضد صرع مصرف شده، حاوى آنزیم هاى القا کننده کبدى نباشد، قرص هاى ضدباردارى ترکیبى با مقادیر کم هورمون استروژن، معمولاً اثر خوبى خواهند داشت. دیدن هر لکه خون بین عادت ماهانه مى تواند نشان دهنده این باشد که مقادیر هورمون استروژن کافى نبوده است. در صورت مشاهده این رخداد باید احتیاط هاى لازم (استفاده همزمان از یک روش دیگر جلوگیرى از باردارى) به عمل آید. در چنین مواقعى احتمال دارد که نیاز به افزایش استروژن وجود داشته باشد. در این شرایط، افزایش میزان بروز عوارض جانبى استروژن با مقادیر بالا، چندان در نظر گرفته نمى شود. چون در این وضعیت، قرص ضدباردارى با سرعت بیشترى توسط بدن از بین مى رود. حتى با وجود استفاده از ترکیب با مقادیر بالاى استروژن، اثربخشى قرص ضدباردارى در مقایسه با زمانى که بدون داروهاى القا کننده مصرف مى شوند، کاهش خواهد یافت. با این حال اثر آن با روش هاى دیگر قابل مقایسه است. مسائل مربوط به قرص هاى ضدباردارى با مقادیر پایین نباید در کل نشانه نامناسب بودن این قرص ها براى زنان تلقى شود. در همین حال در زمان تجویز قرص هاى ضدباردارى براى زنان مصروع، مى بایست عوامل خطرزاى دیگر نظیر سن، چاقى، افراط در سیگار و غیره را در نظر گرفت.
باردارى
براى یک زن مبتلا به صرع، ضرورت دارد قبل از باردارى و در دوران باردارى تحت نظر یک پزشک متخصص قرار گیرد. اگر زن مصروعى که داروى ضد صرع مصرف مى کند، تصمیم به باردارى بگیرد، باید قبل از آن خوردن اسید فولیک مکمل (4 تا 5 میلى گرم در روز) را شروع کند، زیرا ثابت شده است که مکمل اسید فولیک قادر است خطر به وجود آمدن اختلالات عصبى را در جنین کاهش دهد.
صرع و وراثت
دو عامل تعیین کننده پیشرفت صرع عبارت اند از:
میزان آمادگى شخص براى تشنج و نیز وجود سابقه صدمه مغزى. در صورت وجود شرایط مساعد کننده صرع، فرد مستعد ابتلا به این بیمارى است. همچنین هر شخص داراى یک «آستانه حمله» با سطح مقاومت مشخص نسبت به حملات است. آستانه حمله نشان دهنده میزان آمادگى شخص براى تشنج است. اگر آستانه حمله خیلى پایین باشد، یعنى آمادگى شخص براى تشنج زیاد است. در این صورت اغلب بیمار دچار حملات خود به خودى مى شود. اگر آستانه حمله بالا باشد، آنچنان که در بیشتر مردم چنین است، آمادگى شخص براى تشنج کم است. چنین فردى به آسانى دچار تشنج نمى شود و تعدادى عوامل محیطى مانند صدمه به مغز لازم است تا حمله آغاز شود. این آستانه بخشى از آستانه ژنتیکى شخص است و به طور ژنتیکى قادر به انتقال به هر کودک است. بنابراین براى بروز صرع در هر فردى یک عامل ژنى لازم است. اما میزان بروز آن متغیر است. در بعضى خانواده ها ممکن است صرع در تعداد زیادى از افراد آن بروز کند و در خانواده اى دیگر تنها یک عضو مبتلا وجود داشته باشد. خطر وجود صرع در کودکى که از والدین مصروع به دنیا مى آید بستگى به ماهیت صرع والدین و سطح آستانه حمله آنها دارد.
اگر یکى از آنها مصروع باشد احتمال ابتلا به صرع در نوزاد افزایش مى یابد، اما میزان این افزایش اغلب کم است. اگر والدین هر دو مبتلا به صرع باشند، در آن صورت خطر بیشترى بچه را تهدید مى کند.
یائسگى
میانگین سن زنان براى پایان دوره هاى ماهانه و دوران بارورى، حدود پنجاه سالگى است. زنان در این زمان اغلب دچار گـُر گرفتگى و تغییر سریع حالات روحى مى شوند. براى گـُرگرفتگى و دیگر نشانه هاى مربوط به یائسگى، اغلب درمان به روش جایگزینى هورمون استروژن، توصیه مى شود. اگر با خوردن هورمون جنسى، کنترل حملات مشکل شود، باید قطع هورمون مدنظر قرار گیرد. مکمل هورمون استروژن اغلب براى پیشگیرى از کاهش کلسیم تجویز مى شود.
در بعضى از زنان، صرع مى تواند در این مرحله از زندگى پیشرفت کند. بعضى از زنان که سال ها دچار حمله بودند ممکن است متوجه بهبودى یا از بین رفتن حملات در این زمان شوند.
روزنامه ایران
لینک ها
صرع و ازدواج
کتاب های « دائرة المعارف » و « متفرقه » در فروشگاه اینترنتی تبیان
