چگونه فشار خون را کنترل کنیم؟
افزایش فشار خون از بزرگترین عوامل تهدید کننده سلامت در کشورهای صنعتی به شمار می رود.
این بیماری نقش عمده ای در بروز بیماریهای عروق کرونر، سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی و مرگ ناشی از این بیماریها در پی دارد. تغییر رژیم غذایی نیز ممکن است بتواند جایگزین درمان دارویی شود و یا در صورت نیاز به درمان، باعث شود که درمان با داروهای کمتر و دوزهای پایین تری انجام شود.
رگهای خونی موسوم به سرخرگها ، خون را از قلب به اندام های گوناگون بدن می رساند. هر بار که قلب منقبض می شود ، خون را با فشار وارد سرخرگها می کند بنابراین فشار خون، حاصل مقاومت عروق در برابر ضربانهای قلب است.
فشاری که در عروق خونی در پی ضربان قلب پدید می آید فشار خون " سیستولیک" نام دارد و فشاری که به هنگام استراحت قلب یعنی بین دو ضربان پدیدار می شود فشار خون "دیاستولیک" است.
در بزرگسالان میزان طبیعی فشار خون "سیستولیک" 120 میلی لیتر جیوه و فشار خون " دیاستولیک" 80 میلی لیتر جیوه است که اغلب 120 روی 80 خوانده می شود.
فشار خون طبیعی در کودکان کمتر از ده سال 90 روی 60 و در بزرگسالان 120 روی 80 و در میانسالان 130 روی 85 میلی متر جیوه است.
بنا به تعریب در صورتی که یک شخص بالغ فشار خون سیستولیک برابر یا بیشتر از 140 میلی لیتر جیوه یا فشار خون دیاستولیک برابر با 90 میلی متر جیوه داشته باشد ، به پرفشاری خون مبتلا است.
در 90 تا 94 درصد از بیماران علت مشخصی برای افزایش فشار خون یافت نمی شود و این افراد به عنوان مبتلایان به فشار خون اولیه شناخته می شوند.
الگوی فامیلی در افزایش فشار خون اولیه شایع است و مطرح کننده اهمیت عوامل ژنتیک است. هر چند که عوامل چاقی، زندگی کم تحرک و مصرف نمک در افزایش فشار خون موثرند.
در 5 درصد بیماران، علت ثانویه ای برای افزایش فشار خون وجود دارد . در این اشخاص بررسی های بالینی ضروری است. شایعترین علل افزایش فشار خون ثانویه، بیماری کلیوی و تیروئیدی، تومورهای مغزی و حاملگی به شمار می روند.
مصرف نمک، استفاده از کربوهیدراتهای ساده و خوردن غذاهای چرب از عوامل موثر در افزایش فشار خون هستند.
توصیه پزشکان برای جلوگیری و درمان فشار خون عبارتند از:
1- کاهش انرژی دریافتی برای رسیدن به وزن مطلوب و نگهداری آن.
2- کاهش مصرف نمک به چهار تا شش گرم در روز.
3- استفاده از کربوهیدراتهای کمپلکس به جای غذاهایی که دارای روغنهای اشباع و کلسترول بالا هستند.
4- افزایش نسبی در پتاسیم دریافتی با استفاده متعادل از میوه های تازه و سبزی.
5- مصرف کلسیم کافی روزانه.
6- فعالیت فیزیکی منظم مانند پیاده روی سریع 20 تا 40 دقیقه در روز، سه تا پنج بار در هفته.
7- ترک سیگار.
