اگر همیشه از خستگی می نالید ، بدانید که :
از شما خسته تر هم پیدا می شود !
قصه آدمهای همیشه خسته !
نام « سندرم خستگی مزمن »1 چند سالی است که در کتابهای پزشکی دیده می شود . 20 سال پیش هیچ پزشکی در هیچ جای دنیا این بیماری را نمی شناخت . بر خلاف بیشتر بیماری ها که «کشف » می شوند ، سندرم خستگی مزمن را در واقع پزشکان « اختراع » کردند ؛ البته نه به آن معنی که این بیماری ساخته ذهن پزشکان باشد ؛ سندرم خستگی مزمن وجود داشت و آنقدر هم شایع بود که پزشکان را در نقاط مختلف دنیا به فکر واداشت ؛ اما از آنجا که هیچ عاملی برای ایجاد آن شناخته نشد ( و هنوز هم نشده است )
نام آن را سندرم خستگی مزمن گذاشتند و بعد هم گروه های مختلفی از پزشکان سعی کردند درست ترین و دقیق ترین تعریف را برای آن پیدا کنند .
حتماً می دانید که واژه «سندرم »به معنای مجموعه ای از علایم است . پزشکان معمولاً وقتی این واژه را به کار می برند که مجموعه ای از علایم وجود داشته باشد ؛ اما نتوان همه آنها را به یک عامل بیماری زا نسبت داد . قصه سندرم خستگی مزمن هم همین است و البته این قصه، فقط عنوانش « خستگی » است ؛ اما به همین کلمه ختم نمی شود . مجموعه ای از علایم ، از درد عضلات و مفاصل گرفته تا سر درد و خستگی ، ذهنی همه و همه در طیف علایم این بیماری قرار می گیرند . «مزمن» بودن آن هم به این معناست که مجموعه همه علایمی که گفته شد ، فقط به چند روز منحصر نمی شود. بعضی از پزشکان می گویند علایم باید دست کم 6 هفته به طول بینجامد تا بشود تشخیص سندرم خستگی مزمن را برای بیماری مطرح کرد .
یک اسم جدید و عجیب و غریب برای خستگی !
سندرم خستگی مزمن ، بیش ازهر سن دیگری در نوجوانان و جوانان دیده می شود . سه چهارم بیماران هم مونث هستند . مطالعات مختلف درباره علت این بیماری ، احتمال ارتباط آن با یک عفونت ویروسی را مطرح کرده است: ویروسی به نام « اپشتین بار » که عامل ایجاد بیماری به نام « مونو کلئوز عفونی » هم هست . می گویند وقتی که آلودگی و عفونت ایجاد شده به وسیله این ویروس به صورت مزمن در بیاید ، سندرم خستگی مزمن ایجاد می شود ؛ اما هنوز این فرضیه به اثبات نرسیده است .
در واقع درباره سندرم خستگی مزمن هنوز هیچ چیز به اثبات نرسیده است. علت ، نامعلوم است. حتی تشخیص آن قطعی نیست و هیچ تست آزمایشگاهی هم وجود ندارد که بتواند بیماری را با قطعیت تأیید کند . با این وضعیت ، خیلی عجیب نیست که درمان مشخصی هم برای آن وجود نداشته باشد . باز هم مطالعات روی بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن نشان داده است که بیشترین اشکال به سیستم عصبی بیماران بر می گردد . از آنجا که غدد درون ریز و سیستم ایمنی هم در این بیماری مشاهده می شود ، عده ای از پزشکان پیشنهاد کرده اند که نام این بیماری را به «اختلال عصبی . غددی . ایمنی »2تغییر دهند .این نام جدید اگر چه به اندازه نام قبلی ساده نیست ، اما دقیق تر و با مفهوم تر است و از طرف دیگر افراد مبتلا به این بیماری احساس بهتری نسبت به آن دارند . سندرم خستگی مزمن . این فکر را برای بیماران ایجاد می کند که دیگر هیچ وقت از شّر این علایم خلاص نمی شوند ؛ اما در حقیقت این طور نیست و درصد زیادی از بیماران بعد از گذشت چند ماه ، از شّر علایم سندرم خستگی مزمن راحت می شوند .
آیا شما مبتلا به خستگی مزمن هستید ؟
اگر شما چند وقتی است که 2-3 شیفت در روز کار می کنید و همیشه احساس خستگی می کنید و حسرت به دل یک استراحت طولانی هستید ، باید بدانید که خیلی ها مثل شما هستند ، اما نه شما و نه هیچکدام از آنهایی که مثل شما هستند ، مبتلا به این بیماری نیستید . سندرم خستگی مزمن ، اسمی است که خیلی از ما شاید از آن بدمان نیاید و حتی شاید به معنای لغوی درباره ما مصداق هم داشته باشد ؛ اما نباید فراموش کنیم که تعریف علمی این عبارت ، کمی پیچیده تر از آن است که ما فکر می کنیم . طبق یکی از رایج ترین تعاریف ، کسی مبتلا به سندرم خستگی مزمن است که :
1- دچار خستگی پایدار یا عود کننده ای باشد که از مدتی پیش شروع شده و باعث شده که توانایی فعالیت های روزانه فرد تا 50 در صد کاهش یابد . این خستگی دست کم باید6 هفته ادامه داشته باشد .
2- پزشک باید بیمار را بررسی کرده باشد و تمام بیماری هایی را که ممکن است علایمی شبیه این بیماری ایجاد کند را مردود دانسته باشد تا بتوان برای بیمار این تشخیص را داد. خیلی از بیماری های دیگر از قبیل عفونت ها ، بد خیمی ها ، بیماری های خود ایمنی ، بیمای های روانی ، بیماری های عصبی - عضلانی ، بیماری های هورمونی ، اعتیاد یا سوء مصرف مواد مخدر و حتی عوارض جانبی برخی داروها می تواند علایم مشابهی ایجاد کنند .
3- دست کم 6 مورد از موارد زیر باید در بیمار وجود داشته باشد :
الف) تب پایین و در حد زیر 5/38درجه یا لرز .
ب) گلو درد.
ج) غدد لنفاوی دردناک در ناحیه زیر بغل یا گردن .
د) ضعف عضلانی .
ه) درد یا احساس ناراحتی در عضلات .
و) خستگی طولانی ( مثلاً 24 ساعت ) و منتشر بعد از فعالیت ورزشی در فردی که سابقاً این فعالیت ورزشی در او باعث خستگی نمی شده است .
ز) درد مفاصل بدون علایم التهاب ( مثل تورم یا قرمزی ) .
ح) علایم روانی یا عصبی مثل فراموشی ، تحریک پذیری ، گیجی ، عدم توانایی در تمرکز فکری ، افسردگی .
ط) اختلالات خواب ( بی خوابی یا پر خوابی ).
ی) شروع خستگی و سایر علایم در عرض چند ساعت یا چند روز .
1. Chronic Fating Syndrome
2. Neuro Immune
3. Dysfunction Syndromes
