نگاهی به رابطه سرطان و سبک زندگی
سرطان در کمین کیست؟
امروزه برای انواع سرطان، روشهای درمانی متعددی وجود دارد. اما چه کسی می خواهد به سرطان مبتلا شود؟ حتی با وجود پیشرفت‌های پزشکی در سال‌های اخیر همه می خواهند از خطر بیماری‌ها در امان باشند تا اینکه با صرف هزینه زیاد از شرشان خلاص شوند. یکی از مهمترین را‌ه‌ها اصلاح سبک زندگی است. نمی توانیم هر طور می خواهیم زندگی کنیم و از عوارض تغذیه نادرست و استرس زیاد و زندگی کم تحرک دور بمانیم.
اولین اقدام، قبول این واقعیت است که سبک زندگی خاصی که به طور کامل و صد درصد به دور از سرطان باشد وجود ندارد، لیکن می توان تصمیماتی اتخاذ کرد که در صورت عمل به آنها احتمال ابتلا به سرطان، به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و محدود شود.
این تصمیمات بیشتر بر پایه احتمالات بوده و اغلب افراد برای درک صحیح از آن با مشکل مواجه‌اند.
مهاجرت سرطان‌ها
میزان شیوع انواع سرطان‌ها در مناطق گوناگون جهان با یکدیگر متفاوت است اما دیده شده که اگر گروهی از یک کشور به جای دیگری مهاجرت کرده و به جمعیت کشور جدید اضافه شوند، این میزان در آنها تغییر می یابد.
در قرن بیستم تعداد قابل توجهی از ژاپنی‌ها به آمریکا مهاجرت کردند، با مطالعات گوناگون روشن شد که میزان شیوع سرطان در نسل‌های اول و دوم زن‌های ژاپنی به مرور زمان در آمریکا تغییر یافت. بیشتر این مطالعات متوجه سرطان پستان در نزد خانم‌ها بود زیرا میزان شیوع این سرطان در ژاپن کم و در آمریکا بالاست. جالب این است که نسل دوم زنانی که در آمریکا به دنیا آمده و همان جا بزرگ شده‌اند، میزان شیوع بالاتری از سرطان پستان را در خود نشان داده‌اند، به طوری که با میزان شیوع همین سرطان در جمعیت زنان آمریکایی سفیدپوست تقریباً برابری می کند. جالب‌تر اینکه شیوع سرطان معده در این گروه روند معکوس داشته و کمتر شده است و هر چه مدت زندگی زنان ژاپنی و اولاد آنها در آمریکا بیشتر می شود، این شیوع کمتر می شود.
خطر شغلی
احتمالاً در کشورهای توسعه یافته درصد کوچکی از سرطان‌ها با شغل فرد مرتبط است. در عین حال این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چون مهر تأییدی بر ارتباط سرطان با عوامل محیطی است. افزایش شیوع سرطان مثانه در کارگران صنایع رنگرزی و لاستیک سازی دیده شده که به واسطه ارتباط این کارگران با عوامل شیمیایی مورد استفاده در شرکت‌های یاد شده بود. این عوامل خطرزا شامل گروهی از مواد شیمیایی به نام "آمین‌های آروماتیک" هستند. در یک مورد نشان داده شد که استفاده از یک ماده شیمیایی خاص سبب ایجاد سرطان مثانه در تمامی 19 کارگر یک کارخانه شده است. از جمله مواد بسیار خطرناک آزبستوز (آزبستوز عبارت است از التهاب ریه ها به علت استنشاق ذرات آزبست. این یک اختلال مزمن است اما مسری نیست. آزبستوز ممکن است منجر به سرطان ریه شود، آزبستوز شاید مهمترین بیماری ریوی ناشی از کار باشد. ) است که در بعضی کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده عامل ایجاد نوعی سرطان نادر ریه به نام مزوتلیوماست. این ماده در معادن آزبستوز و در شغل‌های مرتبط با آن به مقدار زیاد وجود دارد.
رفتار پرخطر جنسی
رفتار پرخطر جنسی با بیشتر مسائل زندگی مرتبط است. سرطان نیز از این موضوع مستثنا نیست. به طور مثال درباره سرطان دهانه رحم این ارتباط به طور مستقیم وجود دارد و درباره لنفوم و سارکوم کاپوزی به طور غیرمستقیم و با واسطه درباره بیماران مبتلا به ایدز، این ارتباط به اثبات رسیده است. ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی در ایجاد سرطان دهانه رحم نقش دارد. قابل ذکر است که به طور اولیه خصوصیات سرطان زایی این ویروس در ژن‌هایی مشاهده می شود که در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند. بنابراین به نظر می رسد که می توان سرطان دهانه رحم را به عنوان یک بیماری که از راه جنسی قابل انتقال است در نظر گرفت و این در شرایطی است که مردان به عنوان ناقلان اولیه بیماری به‌حساب می آیند. در سال‌های اخیر بحث‌های فراوانی درباره احتمال سرطان‌زا بودن قرص‌های ضد حاملگی شده است. گر چه به نظر می رسد که در ابتدا مدارکی دال بر این خطر ارائه داده‌اند اما این فرضیه توسط مطالعات جدید حمایت نشده است. بنابراین در حال حاضر مجبوریم بپذیریم که احتمال ابتلا به سرطان در زنان مصرف کننده این گونه قرص‌ها بیشتر نیست.
تغذیه به وسیله شیر مادر
مسئله تغذیه نوزاد از طریق پستان مادر ، موضوع جالبی است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که زن‌های بچه‌داری که بچه‌های خود را از طریق پستان تغذیه کرده‌اند، کمتر به سرطان پستان مبتلا می شوند. به عبارت دیگر، هر چه یک خانم مدت زمانی طولانی‌تری از طریق پستان خود شیر دهد، از حفاظتی بیشتر در برابر سرطان این عضو برخوردار می شود.
درمان جایگزین با هورمون
در درمان جایگزین با هورمون (HRT)، از هورمون استروژن برای جبران کاهش ترشح استروژن که به طور طبیعی در دوران یائسگی در زنان اتفاق می افتد، استفاده می کنند. این کاهش در میزان ترشح استروژن به طور مستقیم موجب کاهش تراکم استخوان ها می شود. افزایش میزان استروژن با هورمون درمانی (HRT) خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد و استحکام استخوان ها را بیشتر می کند.
این درمان در بیشترخانم‌ها بسیار مفید بوده، لیکن نگرانی‌هایی را به وجود آورده است که به واسطه احتمال افزایش خطر سرطان در مصرف کنندگان است. این مطلب در حال تحقیق و مطالعه است و به نظر می رسد که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد اما باید دانست که احتمال ایجاد سرطان تخمدان و دهانه رحم با استفاده از اینگونه هورمون‌ها افزایش نمی یابد و مشابه زنانی است که هورمون دریافت نمی کنند. همچنین مدارکی دال بر افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم در خانم‌هایی که فرآورده‌های هورمونی از نوع استروژن تنها مصرف می کنند، وجود دارد. این مسائل نشان می دهد که سبک زندگی می تواند در پیشگیری و یا ایجاد سرطان نقش اساسی را داشته باشد. سالم زندگی کنید تا به سرطان مبتلا نشوید.
دکترمریم خیام‌زاده
متخصص پزشکی اجتماعی
