بلوغهای مرضی در دختران
دکتر علی ربانی، متخصص کودکان و فوق تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در تشریح فرایند بلوغ میگوید: وقتی بلوغ شروع میشود، هیپوتالاموس، هیپوفیز و گنادوتروپینها(غدد جنسی) فعال میشوند.
هیپوتالاموس، هیپوفیز را تحریک میکند، هیپوفیز، تخمدان را تحریک میکند و تخمدان هم استروژن ترشح میکند.
استروژن باعث بسته شدن اپینفرین یعنی قسمتی میشود که باعث رشد استخوان است و اگر این اتفاق زود بیفتد، قد کوتاه میشود.
اما ظاهرا بلوغ زودرس فقط به چاقی مربوط نمیشود و بیماریهای دیگر از قبیل بیماریهای آنزیمی، ترومای مغزی، ضربههای مغزی، آنسفالیتها، کمکاری تیروئید و... نیز در ایجاد نوع مرضی آن مؤثرند.
دکتر ربانی با اشاره به اینکه بلوغ به دو دسته بلوغ مرضی و غیر مرضی تقسیم میشود، میگوید: نکته بسیار مهم این است که قبل از تمام شدن دوران بلوغ، این بیماریها باید تحت درمانهای دورهای و اختصاصی قرار گیرند.
درمان جلوگیری از بلوغ زودرس مرضی که منجر به کوتاهی قد میشود، داروهایی هستند که این داروها همان محرکهای بلوغاند، ولی چون مقدار زیادی از آن را به فرد میدهیم، مکانیسم بدن برعکس میشود، به گونهای که توقف فعالیت هیپوفیز، هیپوتالاموس و تخمدان ها را در پی دارد و در نهایت از بلوغ جلوگیری میکند.
به گفته دکتر ربانی آمپولهای دیفرلین یا دکاپپتیل که از دسته آنالوگهای طولانی اثر GNRH هستند، هر 4 هفته یکبار تزریق میشوند و فرد باید هر 2 ماه یکبار توسط پزشک معاینه شود. وی تأکید میکند: بیتحرکی و غذاهای پُرکالری در زندگی امروز به خصوص در تکفرزندان منجر شده که در اغلب دختران ایرانی به جای اینکه سالانه شاهد 2 کیلو اضافه وزن باشیم، این مقدار افزایش پیدا کند.
عوارض روانی
در حالی که به عقیده متخصصان هنوز هیچ علت قطعی و شناخته شدهای در خصوص علت شروع دوران بلوغ وجود ندارد، دکتر علیرضا استقامتی، فوقتخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به همشهری میگوید: با این حال ما میدانیم که اگر چربی به حد مشخصی برسد، بلوغ خودش را نشان میدهد. بلوغها به 3 دسته بلوغ زودرس، بلوغ تسریع شده و بلوغ معمولی تقسیم میشوند، به گونهای که بلوغ زودرس در کمتر از سن 8 سالگی خودش را نشان میدهد.
وی با تأکید بر اینکه بیشتر تمرکز ما روی بلوغ تسریع شده است، توضیح میدهد: این نوع از بلوغ حالت بینابینی دارد، یعنی زودتر از سن 8 سالگی شروع نمیشود، اما از سن معمولی خود زودتر شروع میشود. این نوع بلوغ بیشتر در جامعه ی ما شایع است و علاوه بر چاقی عوامل محیطی دیگر هم در شروع آن تأثیر دارند.
دکتر استقامتی نیز به عوارض بلوغ زودرس اشاره میکند و میگوید: از کوتاهی قد و غیر نرمال بودن وزن که بگذریم، عوارض روانی این نوع بلوغ هم بسیار آزاردهنده هستند، بهطوری که فرد از نظر روانی نیز با بقیه همسالان خود ناهمگونی دارد و از شرایط طبیعی جامعه دور می شود.
به عقیده وی همین تغییرات رفتاری در نتیجه بلوغ زودرس و عدم همخوانی نسبت به همسالان، مشکلات اجتماعی عدیدهای را نیز با خود به همراه خواهند داشت که باید برای رفع آنها چارهاندیشی شود.