چرا خمیازه می کشیم؟
بر اساس یک نظریه، خمیازه کشیدن مسری است. آخرین نظریه های فیزیولوژیست ها در رابطه با خمیازه کشیدن، از مسری بودن خمیازه حکایت می کند.
بر این اساس، خمیازه کشیدن یک عمل بدوی است که در سیر تکامل انسان جا مانده است.
یک پروفسور در دانشگاه مریلند آمریکا کشف کرده، خنده و خمیازه به گونه ای غیر عادی قابل سرایت هستند، به طوری که تنها مطالعه درباره خمیازه کافی است تا شما نیز تمایل به آن پیدا کنید.
در واقع خمیازه یک بازتاب است و شما نمی توانید به راحتی آن را متوقف کنید. این رفتار علامتی از تغییر حالت میان هوشیاری و خواب آلودگی، و برعکس است. به اعتقاد او خمیازه کشیدن هیچ ارتباطی با کسب اکسیژن بیشتر برای فرد ندارد.
همچنین گروهی از محققان دانشگاه آریزونا، دلیل اینکه برخی افراد با مشاهده خمیازه دیگران، خود نیز آن را تکرار می کنند، نوعی پدیده ارادی موسوم به مجاورت می دانند.
خمیازه عبارت است از باز کردن دهان و تنفس عمیق به صورت غیر ارادی که تقریباً از زمان پیش از تولد و به عبارت دقیق تر از دوره جنینی و یازده هفتگی قابل مشاهده است.
در ارتباط با خمیازه دو نظریه عمده مطرح است؛ نخست تئوری فیزیولوژیکی که طبق آن کمبود اکسیژن همراه با افزایش میزان دی اکسید کربن در خون باعث می شود گیرنده های حسی پیام خاصی را به مغز منتقل کنند و قسمت غیرارادی مغز فرمان خمیازه را صادر کند. نظریه دوم، تئوری خستگی است که خمیازه را نوعی واکنش طبیعی بدن در این مواقع می داند.
از سوی دیگر محققان این مرکز به تازگی دریافته اند زمانی که فرد خمیازه می کشد، مقادیر بیشتری اکسیژن از طریق گشاد شدن مجاری تنفسی، وارد ریه ها می شود و درصد این گاز حیاتی در خون افزایش می یابد.
آنها می گویند: در 90 درصد موارد، خمیازه کشیدن به دنبال افت اکسیژن در بدن فرد رخ می دهد. برای مثال بعد از مدتی نفس کشیدن به صورت مقطع و کوتاه، ناگهان شخص خمیازه می کشد و با این کار بدن او میزان اکسیژن مورد نیاز را دریافت می کند، پس در حقیقت خمیازه پاسخی به نیاز فرد برای دریافت هوای بیشتر است، نه دلیلی بر خواب آلودگی.
خمیازه بی اختیار انجام می شود، زیرا در مغز ما مرکزی است که نفس کشیدنمان را تنظیم می کند. اگر مقدار زیادی گاز کربنیک در بدن ما وجود داشته باشد، این مرکز فعال می شود و ما بی آنکه بخواهیم، نفس عمیقی کشیده و گاز کربنیک را بیرون می دهیم.
هر چند علل و چگونگی دقیق خمیازه کشیدن مشخص نیست، اما دیدن، شنیدن یا حتی فکر کردن به خمیازه نیز می تواند فرد را به انجام آن وادارد، زیرا نگاه کردن و شنیدن صدای خمیازه روی مغز ما اثر می گذارد و باعث خمیازه می شود.
پیش از این تصور عمومی این بود که ما تنها هنگام خستگی خمیازه می کشیم، اما ما موقع بیدار شدن از خواب و هوشیاری کامل نیز خمیازه می کشیم.
امروزه می دانیم ریه ها مسئول سنجش میزان اکسیژن نیستند و از طرفی دیده شده که حتی جنین انسان در شکم مادر با ریه های پر از آب خمیازه می کشد.
این نظریه معتقد است که خمیازه کشیدن، نوعی روش ارتباطی میان موجودات است، به این معنی که جانوران با انجام این عمل، تغییرات ایجاد شده در محیط یا درون خود را به یکدیگر اطلاع می دهند.
