وقتی سیگارکشیدن تفریح می‌شود
زندگی شهری، آلودگی‌های محیطی و بالا رفتن میزان آلاینده‌ها از یک سو و تغییر یافتن نوع سرگرمی‌ها و تفریحات از سوی دیگر سبب شده که بیماری‌های ریوی زودتر از آنچه که می‌پنداریم به سراغمان بیایند. چرا که محققان معتقدند سن ابتلا به بیماری‌های ریوی 10 سال کاهش یافته است.
در حقیقت، اگر پیش از این تفریح جوان‌ها شامل پارک رفتن، پیاده‌روی و بستنی خوردن بود، این روزها کمتر جوانی را می‌یابی که کافه‌نشینی و سیگار کشیدن در برنامه‌اش نباشد.
وقتی روزهایمان را پشت چراغ‌های قرمز و دود سپری می‌کنیم، غذاهای آماده و سرشار از چربی و مواد خطرناک می‌خوریم و تفریحمان سیگار و قلیان می‌شود، چندان عجیب نیست اگر در خبرها بخوانیم: «بیماری‌های ریوی طی سال های اخیر در دنیا، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، شیوع و افزایش بیشتری یافته و بیماری‌های تنفسی نظیر آسم و بیماری‌های انسدادی راه‌های تنفسی از جمله شایع‌ترین آنهاست که عمده‌ترین دلیل آنها استعمال دخانیات است که ابتلا به برونشیت مزمن را به همراه خواهد داشت.»
کوچولوهای سیگاری
دکتر رضوان رضایی- رئیس انجمن متخصصان ریه ایران- نیز معتقد است: «سن ابتلا به بیماری‌های ریوی به علت کاهش سن مصرف‌کنندگان دخانیات، حدود 10 سال کاهش یافته، چرا که در سال های گذشته سن ابتلا به این بیماری‌ها 50 سال بود که اکنون به 40 سال رسیده است. افرادی که 20 سال سیگار مصرف کرده‌اند، 20 برابر بیشتر از سایر افراد، مبتلا به سرطان‌های ریوی می‌شوند.»
وی با اشاره به اینکه عفونت و سرطان‌های ریه اغلب ناشی از مصرف سیگار است، می‌گوید: «متاسفانه افزایش استعمال سیگار در نسل جوان کشور، باعث ابتلای جوانان به بیماری‌های ریوی شده که این خطر سلامت نیروهای فعال جامعه را تهدید میکند.»
دکتر غلامرضا حیدری- متخصص ریه و عضو کمیته کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت – با اشاره به کاهش سن استعمال دخانیات می‌گوید: «در حالی که سن شروع سیگار در 50 سال پیش، دهه چهارم زندگی بود، 30 سال پیش به دهه سوم رسیده و از حدود 10 سال پیش 17 سالگی، 5 سال پیش 15 سالگی و این روزها به 13 سالگی رسیده است و از آنجایی که اثرات مخرب مصرف سیگار، پس از گذشت 15 یا 20 سال خودش را نشان می‌دهد، بنابراین اصلا بعید نیست که در 20 سال آینده شاهد شیوع بیماری‌های ریوی خطرناک از جمله برونشیت مزمن درجوان‌های 30 ساله باشیم.»
در این میان دکتر حیدری به نقایص موجود در برنامه‌ریزی‌های کشوری هم اشاره کرده و می‌گوید: «اگر به علل ایجاد این مشکل دقت کنیم، درمی‌یابیم که برنامه‌های کنترل و پیشگیری از استعمال دخانیات را رها کرده‌ایم، در حالی که این آموزش‌ها از سنین راهنمایی و دبیرستان برای افراد الزامی است و این نکته‌ای است که در سال های گذشته از آن غافل بوده‌ایم.»
وی در ادامه، ترک سیگار را بهترین راه برای پیشگیری از بیماری‌ها عنوان کرده و می‌گوید: «آمارهای جهانی حاکی از آن است که ترک سیگار در هر زمانی به نفع بیمار است، حتی اگر فرد در مراحل پایانی بیماری مهلک مثل سرطان ریه باشد، چرا که در آن شرایط هم ترک سیگار در بهبود و ارتقای سطح زندگی فرد نقش بسزایی خواهد داشت. البته ناگفته نماند که اگر ترک سیگار قبل از سن 30 سالگی باشد، با 95 درصد اطمینان می‌توانم بگویم که هیچ بیماری به وجود نخواهد آمد. اگر در 45 سالگی باشد ممکن است بیماری ایجاد کند، ولی درمان راحت‌تر است و حتی اگر در 65 سالگی هم کسی به فکر ترک افتاد، با اینکه درمان چندان راحت نخواهد بود، اما باز هم ناتوانی ناشی از بیماری بسیار کمتر می‌شود، بنابراین به عنوان یک قاعده ی کلی باید بپذیریم که ترک در هر زمانی نتایج مثبتی را در بردارد.»
دکتر حیدری: طبق استانداردهای سازمان جهانی بهداشت، اگر کسی سابقه مصرف حداقل100 نخ سیگار یا استمرار استعمال آن را در سه ماه داشته باشد، به او سیگاری اطلاق می‌شود و ملاحظه می‌کنید که طبق این تعریف، بسیاری از کسانی که خودشان را سیگاری نمی‌دانند، در زمره این افراد قرار می‌گیرند.
جالب است بدانید که این سیگار کشیدن، نه تنها خود فرد، بلکه اطرافیان وی را هم در معرض ابتلا به بیماری‌های ریوی قرار می‌دهد.
دکتر کتایون نجفی‌زاده- فوق تخصص بیماری‌های ریوی- در این زمینه می‌گوید: «اگرچه بیماری آسم در نتیجه استعداد ژنتیکی عارض می‌شود، اما تنها چیزی که به جز ژنتیک در این زمینه به اثبات رسیده این است که در صورت سیگاری بودن مادر چه در دوران حاملگی و چه پیش از آن، کودک مبتلا به آسم می‌شود و شاید یکی از دلایل افزایش تعداد افرادی که بدون داشتن زمینه خانوادگی، به آسم مبتلا می‌شوند، همین باشد.»
آوار آلودگی بر شهرنشینان
در این میان علاوه بر استعمال دخانیات، فاکتورهای محیطی دیگری نیز باعت افزایش شیوع بیماری‌های تنفسی در افراد می‌شود که آلودگی هوا، بیماری‌های شغلی و تماسی، استفاده از برخی داروها و... از آن جمله‌اند.
رضایی عدل معتقد است: «آلودگی هوا به ویژه طی سه دهه اخیر و به خصوص در کشورهای توسعه یافته، در افزایش بروز بیماری‌های ریوی موثر بوده است.»
دکترمحمد بهگام شادمهر- فوق تخصص جراحی ریه و قفسه سینه- نیز می‌گوید: «آلودگی هوا برای اینکه فرد را دچار بیماری کند، احتیاج به زمان دارد، یعنی این آلودگی هوا 20 سال پیش هم وجود داشته، اما نکته تاثیرگذار این است که غلظت این آلاینده‌ها طی سال‌های اخیر افزایش یافته و در حد خطرناک قرار گرفته است که این خود می‌تواند عاملی برای ابتلای افراد به بیماری‌های ریوی به شمار آید.»
این در حالی است که دکتر رضایی در ادامه ذکر میکند: «بیماری‌های عروقی ریه، فشار خون، شریان‌های ریوی و نارسایی ریه نیز از جمله بیماری‌های شغلی و تماسی محسوب می‌شود که اغلب در افراد شاغلی که در مکان‌هایی نظیر معادن یا کارخانجات مواد شیمیایی و استفاده از تنور در فضاهای بسته که تهویه مناسبی ندارند، بروز میکند.»
رضایی عدل با اشاره به لزوم پیشگیری از بیماری‌های ریوی، آن را بهترین راه برای جلوگیری از هزینه‌های درمان این بیماری‌ها می‌داند و می‌گوید: «برخی از داروهای خارجی برای درمان بیماری‌های ریوی از کیفیت خوبی برخوردار نیست، بنابراین وزارت بهداشت باید توجه بیشتری برای ورود این داروها به کشور داشته باشد.»
صدف کوه‌کن
