انواع قرص های ضد بارداری
استفاده از روش های هورمونی پیشگیری از بارداری از سال 1960 شروع شد. این روش ها به صورت خوراکی، تزریقی و کاشتنی وجود دارند. روش های خوراکی، ترکیبی از استروژن و پروژستین و یا به صورت پروژستین محض (minipill) هستند.
انواع قرص های پیشگیری از بارداری شامل موارد زیر است:
1- قرص های ترکیبی:
اکثر قرص های ضد بارداری خوراکی حاوی یک استروژن و یک پروژستین در مقادیر مختلف هستند که به این قرص ها، مختلط یا مرکب می گویند که به دو شکل زیر وجود دارند:
الف)قرص منو فازیک(یک مرحله ای):
میزان هورمون در این ترکیب در تمام دوره ثابت است.
قرص های مرکب موجود در ایران عبارتند از:
- LD (Low dose) : در هر بسته تعداد 21 قرص زرد رنگ قرار دارد.
-HD (High dose) : در هر بسته تعداد 21 عدد قرص سفید رنگ قرار دارد. میزان استروژن موجود در این قرص ها بالاتر از میزان آن در LD است.
ب)قرص هایی مولتی فازیک:
میزان هورمون در این ترکیب در طول دوره متغیر است و به نام های بی فازیک و تری فازیک (قرص های سه مرحله ای ) شناخته می شوند. هدف از تولید این ترکیبات، کاهش مقدار پروژستین کل مصرفی در هر سیکل، بدون از بین رفتن اثر قرص های ضد بارداری است. کاهش دوز پروژستین با شروع یک دوز پایین پروژستین و سپس افزایش آن در بقیه ی سیکل ادامه می یابد.
این قرص ها در جلوگیری از حاملگی بسیار کارآمد هستند و به دلیل کاهش تغییرات متابولیک مربوط به پروژستین، عوارض جانبی آن کاهش می یابد.
در قرص های بی فازیک، میزان استروژن ثابت است و مقدار پروژستین در 10 روز اول کم است و در 11 روز دوم افزایش می یابد. اما در قرص های تری فازیک دوز استروژن ممکن است ثابت نگه داشته شود یا به طور موقت در بقیه دوره افزایش یابد.
با وجود این مزایا، فرآورده های تری فازیک معایب مشخصی نیز دارند. این معایب عبارتند از:
* سردرگمی به علت چند رنگ بودن (این قرص ها به رنگ های نارنجی، زرد و سفید هستند.)
* خونریزی یا لکه بینی در حین مصرف
* عدم انعطاف پذیری به علت مشکل بودن مصرف دوز دو برابر، در صورت فراموش کردن مصرف قرص.
با وجود این، حتی زنان نوجوان هم به خوبی این قرص ها را می پذیرند.
2- قرص های متوالی یا پی در پی
این قرص ها شامل دو نوع قرص در هر بسته بندی هستند یک نوع آنها شامل استروژن خالی است که از روز پنجم قاعدگی به مدت 16-15 روز مصرف می شود.
از مزایای این قرص ها تشابه هورمونی آن با فیزیولوژی طبیعی است و میزان موفقیت آن 99- 98 درصد بوده است.
3- قرص های Minipill
این قرص ها فقط پروژستین دارند که روزانه مصرف می شوند. در این نوع قرص، قطع مصرف آن وجود ندارد و در دوران شیردهی و در مواردی که منع مصرف قرص های ترکیبی وجود دارد، مفید است.
زهره محمودی- کارشناس ارشد مامایی
