راه های درمان کم خونی
پزشک پس از گرفتن شرح حال و بررسی شکایات و علایم بیمار، اغلب یک آزمایش خون می نویسد که بر اساس آن از وضعیت گلبول های قرمز خون بیمار آگاه می شود. مثلاً متوجه می شود که بر اساس تعداد این سلول ها، آیا فرد مبتلا به کم خونی است یا خیر؟ همچنین به برخی مشخصات و ویژگی های هر یک از این سلول ها پی می برد و به این ترتیب به تشخیص قطعی نزدیک تر می شود.
همزمان می توان از آزمایشگاه درخواست کرد که اطلاعاتی درباره وضعیت آهن بدن نیز بدهد و به این ترتیب تشخیص نهایی داده می شود.
درمان
تعیین نوع و روش درمان به عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی و پزشکی او، میزان و شدت کم خونی فقر آهن و علت ایجاد کننده ی آن، تحمل بیمار برای درمان و ... بستگی دارد.
اول از همه، مصرف غذاهای با آهن بالا توصیه می شود مثل: گوشت قرمز، گوشت سفید، ماهی و حبوبات .
از طرف دیگر امروزه فرآورده هایی به صورت قرص و ... وجود دارد که محتوی آهن است و می تواند ذخایر تخلیه شده را به حالت طبیعی برگرداند. از عوارض این داروها، ایجاد ناراحتی گوارشی است که بیمار نمی تواند آن را تحمل کند. به خصوص اینکه بهتر است این داروها با معده ی خالی یا همراه با آب پرتقال مصرف شوند و این حالت به عارضه ناراحتی گوارشی دامن می زند. به خاطر داشته باشید که باید همیشه این داروها را مثل هر داروی دیگری، دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
در مواردی نیاز به مصرف آهن به صورت تزریقی است. نکته مهم در درمان این است که در صورت بروز عوارض، پزشک معالج خود را مطلع کنید تا اقدامات لازم صورت گیرد و تحت هیچ شرایطی به صورت خودسرانه دارو را قطع یا شروع نکنید.
علل کم خونی فقر آهن
هر شرایطی که به از دست دادن آهن (به هر طریقی) و جایگزین نشدن آن بیانجامد، به کم خونی فقر آهن منجر می شود.
از دست دادن آهن ممکن است به صورت خون ریزی از دستگاه گوارش، یا اختلالات انعقادی، یا خون ریزی های قاعدگی و ... باشد. دستگاه گوارش محل شایعی برای از دست دادن خون به صورت بیمار گونه است.
از جمله علل کم خونی فقر آهن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
* بدخیمی های دستگاه گوارش، زخم های معده و اثنی عشر، انگل ها و ... .
* افرادی که بنا به دلیلی باید مرتباً خون بدهند (مثلاً به دلیل افزایش بیمارگونه در تعداد سلول های قرمز خون) نیز در معرض کم خونی فقر آهن هستند.
* کمبود آهن در رژیم غذایی موجب فقدان جایگزینی مناسب برای آهن از دست رفته می شود.
* افزایش نیاز در نوجوانان یا خانم های باردار نیز علت شایع دیگری است.
اگر بخواهیم شرایط به وجود آورنده ی کم خونی فقر آهن را به طور خلاصه مرور کنیم، می توانیم آنها را به عنوان عواملی در نظر بگیریم که باعث تخلیه ذخایر آهن بدن می شوند که شامل موارد زیر است:
* رشد سریع در شیرخوارگی و نوجوانی
* خون ریزی قاعدگی
* اهدای بیش از اندازه ی خون
* مصرف ناکافی آهن در غذاها
به دنبال تخلیه ی ذخایر آهن، ساخت گلبول های قرمز در خون ادامه می یابد و این در حالی است که آهن در دسترس این سلول ها نیست، به این ترتیب مقدار آهن به کار رفته در آنها کاهش می یابد و این امر به بروز علایم مختلف منجر می شود.
دکتر کیانوش انصاری گیلانی
