ام اس خبر نمی کند؟
«مالتیپل اسکلروزیس» یا «ام.اس» بیماری مزمن و ناتوان کننده‌ای است که سیستم اعصاب مرکزی یعنی مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری ماهیت اتو ایمیون (خود ایمنی) دارد؛ به این معنی که دستگاه ایمنی بدن، علیه قسمتی دیگر از بدن به‌عنوان یک ماده خارجی واکنش غیرعادی نشان می‌دهد. برای این که دقیقاً بدانیم در این بیماری چه اتفاقی برای سلول‌های عصبی می‌افتد، بهتر است با ساختمان این رشته‌های عصبی آشنا شویم. سیستم اعصاب مرکزی شامل میلیون‌ها سلول عصبی است که توسط رشته‌های عصبی به یکدیگر متصل شده‌اند. پیام‌های عصبی از سلول‌های عصبی منشاء می‌گیرند و در طول رشته‌های عصبی به‌طرف مغز و نخاع حرکت می کنند یا از آنها خارج می‌شوند. ماده‌ای به‌نام «میلین» رشته‌های عصبی را می‌پوشاند و از آنها محافظت میکند درست مثل عایق‌هایی که سیم برق را می‌پوشانند؛ اما در بیماری ام. اس سلول‌های ایمنی بدن به داخل سیستم اعصاب مرکزی هجوم می‌آورند و به غلط سلول‌هایی که غلاف میلین را می سازند از بین می‌برند. نتیجه چنین اشتباهی از بین رفتن پوشش میلین رشته‌های عصبی و بر جای ماندن لکه‌‌هایی روی این رشته‌هاست. این مسئله منجر به توقف یا اختلال در انتقال پیام‌های عصبی در ناحیه آسیب دیده می‌شود و در پایان شاهد استحاله رشته عصبی هستیم که نتیجه آن بروز علائم ناتوان کننده‌ای است که در اثر پیشرفت بیماری ام. اس، دیده می شود.
علائم این بیماری شامل ضعف و کرختی یا فلج در یک یا چند عضو بدن، احساس مورمور شدن اندام‌ها، فقدان توازن یا مشکل در راه رفتن، اختلال در بینایی، احساس خستگی و گیجی است. با پیشرفت بیماری انقباضات شدید عضلانی، بریده بریده صحبت کردن و بروز مشکل در رفع ادرار و مدفوع احتمالا دیده می شود.
این که چه عواملی باعث بروز بیماری می شوند، مسئله‌ای است که هنوز جواب قطعی برای آن یافت نشده است؛ اما متخصصان، وراثت و بعضی از عوامل محیطی مثل برخی ویروس‌ها و باکتری‌ها را در این زمینه دخیل می‌دانند؛ اگر چه تأثیر اینها هم قطعی و صد‌در‌صد نیست. بد نیست بدانید نحوه بروز علائم و سیر پیشرفت این بیماری در همه افراد یکسان نیست. در 10 تا 15 درصد بیماران، علائم ملایم است و منجر به ناتوانی دایمی نمی شود؛ در حالی که در گروه کثیری از بیماران حالتی از عود شدید بیماری همراه با دورههایی از بهبود هر 1 تا 3 سال اتفاق می افتد. در عده کمی از بیماران هم بدون این که دورههایی از بهبود مشاهده شود، مدام شاهد شدت یافتن علائم هستیم. احتمالاً به علت گوناگونی نحوه بروز علائم، گاهی اختلاف نظرهایی در تشخیص بیماری دیده می‌شود. به هر حال آزمایشات گوناگون برای تشخیص بیماری موجود است که پزشکان از آن استفاده می‌کنند. امروزه درمان‌های دارویی گوناگونی برای تخفیف و تسکین علائم بیماری ارائه شده است که به بیمار کمک میکند به زندگی عادی و روزمره خود ادامه دهد. آنچه باید به آن توجه داشته باشید، یادگیری مهارت‌های تطابق با این بیماری است؛ زیرا ماهیت این بیماری مزمن و پیشرونده است و به همین علت گاهی وضعیت روحی بیمار دچار آسیب می‌شود. بنابراین به بیماران مبتلا به ام.اس پیشنهاد می کنیم: تا حد امکان فعالیت‌های روزمره خود را طبق روال عادی انجام دهید. ارتباطات فردی و اجتماعی خود را حفظ کنید. به‌خاطر داشته باشید که انکار بیماری، عصبانیت و استیصال در مواجهه با بیماری، کوچکترین کمکی به‌بهبود اوضاع نمی کند. بنابراین ضمن مراجعه منظم به پزشکتان، تا زمانی که درمان قطعی این بیماری یافت شود روحیه خود را حفظ کنید. شکی نیست که این بیماری زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما این که اثر آن بر کیفیّت زندگی شما تا چه حد است، بستگی به راهی دارد که شما برای ادامه زندگی خود و کنار آمدن با این بیماری پیدا می‌کنید.
منبع: روزنامه جام جم
