میکربها و بوی بد دهان
دهان شامل حفره دهان – دندانها- زبان- بزاق – لثه و سقف دهان است . دهان به علت وجود بزاق که از غدد بزاقی ترشح می شود دائماً مرطوب است. میزان ترشح بزاق دریک شخص سالم معادل 1500 -500 میلی لیتر در روز است و میزان تولید به عوامل متعددی از جمله سن – جنسیت – ساعات متفاوت روز- ماههای مختلف سال ، حالات روحی و وضعیت غذایی بستگی دارند. بزاق بدون رنگ بوده و کمی حالت چسبندگی دارد و چون حاوی انواع متفاوت ترکیبات آلی و معدنی است ، محیط مناسبی برای رشد باکتری ها در دهان است.
باکتری های موجود در دهان می توانند بر روی مواد موجود در بزاق مخصوصاً ذرات غذا در بین دندانها تأثیر گذاشته و در اثر عمل تخمیر و فساد ، گازهای بدبو تولید نمایند. بنابراین عمل باکتری ها در دهان را می توان مهمترین عامل تنفس بدبو به حساب آورد. علاوه براین باکتری های موجود در دهان می توانند با تأثیر بر مواد قندی ، اسیدهای آلی تولید نموده و اسیدهای حاصله به تدریج باعث پوسیدگی دندانها بشوند. برخی از باکتری های دهان درعمق دندانها و اطراف لثه فعالیت بیشتری داشته و می توانند بیماری های عفونی لثه و دندان را موجب شوند. در طول روز به علت باز و بسته شدن دهان و در نتیجه دفع گازهای تولید شده توسط باکتری ها از شدت بوی دهان کاسته می شود.
علاوه براین در طول روز بلع بزاق به تنهایی و یا همراه با مواد غذایی ، از تجمع باکتریهای داخل دهان کاسته و موجب کاهش متابولیسم باکتری ها در دهان می شوند. به عکس در طول شب به علت محبوس شدن گازهای تولید شده در دهان و تولید ترکیبات متعدد مخصوصاً توسط باکتری هایی که برای رشد به کمی اکسیژن نیاز دارند بوی دهان شدت می یابد. درحقیقت تنفس بد بوی صبحگاهی دهان، در رابطه مستقیم با فعالیت شبانه باکتری ها در دهان است. اغلب میکروب های موجود در دهان بیماری زا نبوده و جزو ساکنان طبیعی دهان انسان سالم به حساب می آیند. در دهان ، انواع میکروبهای بیماری زا نیز موجود بوده و در شرایط خاص قادر به تولید بیماری های عفونی در دهان و سایر قسمت های مجاور هستند. میکروبهای موجود در دهان می توانند به سادگی توسط بزاق از فردی به فرد دیگر با جمعیت میلیونی منتقل شوند. تعداد میکروبها ی موجود در دهان به حدی زیاد است که هر انسان درهنگام صحبت کردن ، میلیونها میکروب را با ترشحات فوق العاده کوچک بزاق درهوای اطراف خود پراکنده می نماید.
اگر فردی دهانش همیشه بوی بد نمی دهد و دفعتاً چنین می شود، بدون شک باید نشانه هایی ازیک بیماری را در بدن خود حس کند و بی درنگ درصدد رفع بوی بد دهان و شناخت بیماری برآید. بوی بد ناگهانی دهان می تواند به دلایل زیر باشد:
- عفونت و تورم لثه ها و یا آبسه دندان
- عفونت گلو و یا متورم شدن آن
- سینوزیت
- عفونت ریه
-Sjogren (بیماری که در آن چشم و دهان به طور مزمن خشک می شوند)
- بیماری ناشی از الکلی بودن افراد
- بیمارهای کلیه که درآن کلیه ها قادر نیستند به درستی سموم را به خارج بفرستند
- یبوست
- بیماری کبد
بعضی اوقات بوی بد دهان از میکروبی به نام ( هلیکوباکتر پیلوری)Helico Bacter Pglori است. این میکروب در جهاز هاضمه باقی می ماند و ممکن است تولید زخم معده هم بکند و درهرحال بوی بد دهان را باعث شود . در این موارد ضمن این که به پزشک معالج خود مراجعه می کنید با انجام آزمایش های لازم و پیگیری های مداوم درصدد رفع این عارضه برآیید چون در مراحل بعدی می تواند خطرناک تر باشد.
با رعایت بهداشت دهان می توان میکروبهای دهان و در نتیجه اعمال ناخواسته آنها را به حداقل رساند. بهترین روش برای کاهش میکروبهای دهان ، شستشوی مداوم دهان و دندانها پس از صرف غذا ( مخصوصا هنگام شب) است. شستشو موجب خارج شدن ذرات غذای موجود درحفره دهان شده و دراصل با حذف مواد غذایی مورد نیاز میکروبها ، از جمعیت آنها کاسته می شود. به خصوص عامل مؤثری در به حداقل رساندن میکروبها ی دهان و ممانعت از پوسیدگی دندانها است. مواد پروتئینی مانند ذرات گوشت در بین دندانها محیط مناسبی برای رشد باکتریها ایجاد می نماید . بنابراین بوی بد دهان اغلب درارتباط با فساد مواد پروتئینی است. بلع بزاق ، نوشیدن مایعات ، دفع بزاق وشستشوی دهان با مواد شیمیایی ضد میکروب از جمعیت میکروبهای دهان به میزان قابل ملاحظه ای می کاهد. اگرچه پس از چند ساعت جمعیت میکروبها مجدداً به حالت اولیه برمی گردند، اما مصرف مواد ضد بومانند آدامس ، پوششی بر روی تنفسهای بدبو بوده و به علت بالا بردن ترشح بزاق و بلع بزاق از جمعیت میکروبها می کاهند.
ناگفته نماند که آدامس و ترکیبات مشابه به علت داشتن قندهای ساده باعث رشد باکتریهای موثر برپوسیدگی دندان ها می شود.
از دیدگاه طب نتروتپ ، تغذیه دربوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. سعی کنید حدوداً دو لیتر آب در روز حتماً استفاده کنید. همچنین از خوردن گوشت تا آن جایی که امکان دارد پرهیز کنید و به جای آن از پروتئینهای گیاهی استفاده کنید. غذاهای سرخ کردنی به هیچ عنوان استفاده نشود ، فقط بخارپز، آب پز یا در فر گذاشته شود.
از ادویه جات کمتر استفاده کنید . سعی کنید به غذای خود کمی نمک برای مزه ، و زعفران به عنوان ادویه بزنید. از مصرف مواد کارخانجاتی مانند سوسیس ، کالباس ، چیپس و پفک وغیره خودداری کنید.
سبزیجات سبز تیره که دارای کلروفیل زیاد هستند استفاده کنید مانند جعفری ، اسفناج ، کاهو ، کدو ، شاهی آبی و غیره .
از لحاظ بهداشت دهان سعی کنید بعد از هر وعده غذا دندانها را مسواک کنید . می توانید بعد از مسواک کردن کمی هل - رازیانه و تخم گشنیز در دهان بریزید و بجوید.
ضمناً می توانید یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و وقتی نیمه گرم شد مقداری از آن را در دهان نگاه دارید و مزمزه کنید و دندانها و دهانتان را با آن کاملاً بشویید. بدین طریق ، هم دندانهای تمیز و شفافی خواهید داشت وهم نفس تازه و خوشبویی پیدا می کنید. بد نیست بدانید چنانچه پوست شما دچار آفتاب سوختگی شده است اگر خمیری از جوش شیرین درست کنید و روی آن بگذارید بسیار مؤثر خواهد بود
