دام سالم، غذای سالم، انسان سالم
ایندام سالم، غذای سالم، انسان سالمشعار سازمان دامپزشکی کشور است. به سادگی میتوان به ارتباط تنگاتنگ میان سه بخش این شعار و اهمیت آن پی برد. بخش اعظم خوراک انسان از مواد غذایی دامی تشکیل شده است و غذای سالم ، سلامت انسان و حتی طول عمر او را تضمین می کند. فراموش نکرده ایم که شیوع بیماری جنون گاوی در طی سالهای اخیر دراروپا، مردم را وحشتزده کرده و صاحبان دامداری ها را به امحاء دام ها و تحمل خسارات سنگین وادار نمود. این تب گرچه در کشورهای اروپایی فروکش کرده است ولی تغییرات شگرفی را در برنامه غذایی و نوع محصولات مصرفی این جرامع ایجاد نموده است، به طوریکه مردم مصرف انواع گوشت قرمز را کاهش داده و به مصرف گوشت آبزیان که سالتمرین نوع مواد پروتئینی است روی آورده اند.
به جاست برای آشنایی مختصر با دامپزشکی، و مسائل مرتبط با آن ابتدا بدانیم به چه جانورانی اطلاق می شود . دام به حیوانات اهلی، طیور، ماهی، زنبورعسل، کرم ابریشم، حیوانات آزمایشگاهی و حیوانات باغ وحش اطلاق می شود . چنانکه شاهدیم دام از محدوده بخشی از خوراک انسان گام را فراتر نهاده و به عرصه صنعت ( کرم ابریشم) و علم ( حیوانات آزمایشگاه ) وارد شده است.
کشورما از دیرباز دامپروری را به عنوان یکی از مشاغل مهم در نظر داشته است. دامپروران کوچ نشین از دوران بیش از اسلام بعنوان تامین کنندگان عمده گوشت مصرفی شناخته شده بودند ، که تا کنون این موقعیت را حفظ کرده اند و دامپروران کوچ نشین که بیشترین تراکم آنان را در استان های فارس و اردبیل شاهدیم، به روش سنتی به یادگارمانده است ازاسلافشان ، به پرورش دام گوشتی همت گمارده اند.
با نگاهی به آمار ارائه شده از سوی سایت اطلاع رسانی سازمان دامپزشکی کشور(www.ivo.org.ir/) بیشترین و کمترین تراکم جمعیت دامی به تفکیک نوع دام در استان های ذیل دیده می شود:
گوسفند وبره:
بیشترین تراکم در استان خراسان
کمترین تراکم در استان سیستان و بلوچستان
بزو بزغاله:
بیشترین تراکم در استان فارس
کمترین تراکم در استان قزوین
گاو و گوساله :
بیشترین تراکم در استان مازندران
کمترین تراکم در استان هرمزگان
گستردگی، مناطق دامپروری در ایران و پراکندگی مراتع، از یک سو و مرزهای گسترده کشورمان با کشورهای همسایه، قاچاق دام وشیوع بیماری های واگیر دامی و خطرناکتر از آن بیماری های مشترک میان دام و انسان لزوم حضور قدرتمند سازمان دامپزشکی را بیش از پیش آشکار می سازد: با نگاهی بر پیشینه این سازمان درمی یابم که شیوع بیماری های دامی و تلفات سنگین حاصل از آن، دولت مردان وقت را به اتخاذ تدابیر جدید وادار ساخته است:
در سال های 3 و 1302 شیوع طاعون گاوی در فرانسه و شیوع آن به منطقه ما و تلفات سنگین حاصل از این بیماری در میان جمعیت دامی، تاسیس موسسه دفع آفات حیوانی و سرم سازی زیر نظر موسسه پاستور را در سال 1303 به دنبال داشت.
در دی ماه 1305 موسسه پاستور و مجموعه دفع آفات حیوانی و سرم سازی به وزارت فلاحت منتقل شد.
در سال 1325 بنگاه امور کل دام تشکیل شد که شامل دو اداره کل: دامپروری و دامپزشکی بود.
در سال 1339 طی دستور وزیر کشاورزی وقت، کلیه ادارات دامپزشکی استان ها مستقل شد و تحت نظارت مستقیم مدیر کل دامپزشکی کشور قرار گرفت.
به دنبال شیوع مجدد طاعون گاوی در سال 1348 و مرگ و میر دام ها و لزوم ریشه کنی بیماری ، قانون سازمان دامپزشکی کشور مشتمل بر 21 ماده به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسید و سازمان دامپزشکی کشور وابسته به وزارت کشاورزی، جایگزین اداره کل دامپزشکی شد، هم اکنون این سازمان یکی از سازمان های وابسته به وزارت جهاد کشاورزی است.
بررسی بیماری های دامی، شناسایی مناطق آلوده و... ، تامین بهداشت دام کشور از طریق پیشگیری و مبارزه با بیماری های همه گیر و قرنطینه ای، همکاری با وزارت بهداری درامر مبارزه با بیماری های مشترک انسان و دام ، نظارت بهداشتی چراگاهها و مراتع، نظارت بهداشتی کشتارگاهها و کارخانه های تولید و تهیه فرآورده های خام دامی، از اهم وظایف این سازمان است.
