درمان آلرژی های چشمی
راه های درمان و بهبود آلرژی های چشمی شامل موارد زیر است:
1- پرهیز از عامل حساسیت زا: در مواردی که بتوان ماده مسئول ایجاد آلرژی را شناسایی کرد، بهترین و مؤثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است.
2- پاک سازی و بهبود محیط زندگی: تمیز نگه داشتن خانه به منظور به حداقل رساندن گرد و غبار، پرهیز از نگه داری حیوانات خانگی، حفظ رطوبت مناسب در هوا، خنک کردن هوای منزل و استفاده از صافی های جذب کننده غبار می تواند به کنترل علائم آلرژی کمک کند.
3- پرهیز از خاراندن چشم ها
4- استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد باعث کم شدن تحریک چشم ها و احساس خارش می شود و معمولا اثر تسکین دهنده دارد.
5- آلرژی درمانی: در مواردی خاص، ممکن است بتوان با روش هایی مثل تلقیح ماده آلرژی زا و افزایش تدریجی مقدار آن، واکنش دستگاه ایمنی بدن به یک ماده خاص را تغییر داد و مانع بروز علائم آلرژی در فرد مبتلا گردید. البته این روش پرهزینه و وقت گیر است و در بسیاری موارد امکان پذیر نمی باشد.
6- استفاده از داروهای مناسب:
الف-قطره اشک مصنوعی
قطره اشک مصنوعی گرچه اثر مستقیمی در درمان آلرژی ندارد، اما استفاده از آن باعث رقیق شدن مواد آلرژی زا تجمع یافته در چشم می شود. به علاوه تا حدی از چسبیدن مواد آلرژی زا به سطح ملتحمه جلوگیری می کند و عملکرد دفاعی لایه اشک را بهبود می بخشد. استفاده از این قطره ها به عنوان درمان کمکی به خصوص در افرادی که علاوه بر آلرژی، زمینه خشکی چشم دارند، گاه اثرات درمانی شگفت آوری دارد.
ب-قطره های آنتی هیستامین و دکونژستانت(ضد احتقان)
به هیچ وجه از قطره های آنتی هیستامین و دکنونژستانت نظیر قطره نفازولین + آنتازولین بیش از 2-1 هفته بصورت متوالی استفاده نکنید، زیرا مصرف طولانی مدت این قطره ها خود می تواند باعث تحریک و قرمزی چشم شود و حتی ممکن است در اثر عدم مصرف قطره، چشم شدیدا قرمز شود.
قطره های آنتی هیستامین، اثر هیستامین در ملتحمه را خنثی می کنند و باعث کاهش خارش چشم ها می شوند، اما روی تورم و قرمزی اثر چندانی ندارند. قطره های آنتی هیستامین دو مزیت عمده نسبت به اشکال خوراکی آنتی هیستامین دارند: اولا این قطره ها سریع تر از قرص و شربت اثر می کنند. ثانیا مصرف دارو به صورت قطره کمتر از مصرف خوراکی باعث ایجاد خشکی چشم می شود.
قطره های دکونژستانت قرمزی چشم را کم می کنند و در نتیجه ظاهر فرد بهبود پیدا می کند، اما این قطره ها اثری روی خارش ندارند. این داروها باعث تنگ شدن رگ های ملتحمه می شوند و در نتیجه قرمزی چشم کم می شود. البته در صورت مصرف طولانی مدت، خود این قطره ها می توانند باعث تحریک و قرمزی چشم شوند. به علاوه پس از چند روز مصرف مداوم، چشم اصطلاحا به این قطره ها عادت می کند و قطره بی اثر می شود و حتی ممکن است در اثر عدم مصرف قطره چشم شدیدا قرمز شود. بنابراین به هیچ وجه نباید این قطره ها را بیش از یکی دو هفته به صورت متوالی استفاده کرد. مصرف قطره های دکونژستانت در افراد مبتلا به آب سیاه(گلوکوم) ممکن است خطرناک باشد. بنابراین این افراد هرگز نباید به صورت خودسرانه این قطره ها را مصرف کنند.
در برخی از فراورده های دارویی مثل قطره نفازولین + آنتازولین ماده آنتی هیستامین و دکونژستانت با هم بکار رفته است. مصرف این قطره ها می تواند ظرف چند دقیقه قرمزی و خارش چشم را کنترل کند و معمولا این اثر تا 4-3 ساعت قابل توجه است. بنابراین در درمان علائم حاد آلرژی می توان از این قطره ها استفاده کرد و مصرف کوتاه مدت آن ها معمولا عارضه مهمی(غیر ازسوزش چشم در موقع استفاده از قطره) ندارد. اما همان طور که گفته شد مصرف دراز مدت آن ها چندان مفید نیست و ممکن است باعث بروز عوارضی شود.
ج-قطره های پایدار کننده ماست سل ها
همان طور که گفته شد واسطه اصلی ایجاد آلرژی ماده ای به نام "هیستامین" است که از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" آزاد می شود. داروهای پایدار کننده ماست سل ها مانع آزاد شدن هیستامین از ماست سل ها می شود و در نتیجه از بروز واکنش های آلرژیک جلوگیری می کنند. این داروها در تمام انواع حساسیت مؤثر است؛ در افراد مبتلا به حساسیت فصلی و کراتوکنژنکتیویت بهاره می توان از یکی دو هفته پیش از شروع فصل حساسیت این قطره ها را استفاده کرد، تا از بروز علائم حساسیت جلوگیری شود.
از آنجا که این داروها نسبتا بدون عارضه هستند می توان مصرف آن ها را برای یک دوره طولانی (مثلاً چند ماه) ادامه داد بدون این که مشکل خاصی ایجاد شود. البته باید توجه داشت که شروع اثر این داروها نسبتا کند است و برای آغاز بهبودی با مصرف این داروها معمولا چند روز زمان لازم است. از داروهای این گروه می توان به کرومولین سدیم اشاره کرد. البته در حال حاضر داروهای قوی تر و مؤثرتری نیز از این دسته در دسترس است.
د-قطره های ضد التهاب غیر استروئیدی
این قطره ها با اثر ضد التهابی خود باعث کاهش علائم آلرژی، به ویژه خارش می شوند. اما مصرف دراز مدت آن ها می تواند سوزش و خارش چشم را بدتر کند. از این دسته دارویی می توان به قطره ولتازن(دیکلوفناک) اشاره کرد.
ه-قطره های ضد التهاب استروئیدی
این قطره ها مثل بتامتازون، پرونیزولون و دگزامتازون در درمان حساسیت های چشمی بسیار مؤثرند، اما به علت عوارض جلدی بالقوه مصرف آن ها محدود به آلرژی های شدیدی است که با درمان های معمولی بهبود پیدا نکند. به علت احتمال بروز عوارض جلدی مثل آب مروارید(کاتاراکت) و گلوکوم(آب سیاه) مصرف این داروها باید حتماً با تجویز چشم پزشک و برای مدت کوتاه انجام گیرد.
و- آنتی هیستامین های خوراکی
مصرف آنتی هیستامین خوراکی معمولا در درمان آلرژی چشمی چندان مؤثر نیست، اما در مورادی که آب ریزش از بینی یا حساسیت پوستی(بویژه درماتیت آتوپیک) به همراه حساسیت چشمی وجود دارد، مصرف آنتی هیستامین خوراکی می تواند به کنترل این علائم کمک کند.
چند نکته مهم:
به یاد داشته باشید که آلرژی یک زمینه مزمن است و ممکن است مکررا عود کند.
آلرژی ها آزار دهنده اند، اما اغلب خطرناک نیستند.
در موراد آلرژی های شدید چشمی و یا آلرژی های طولانی مدت، حتما به چشم پزشک مراجعه کنید.
درمان آلرژی های حاد با استفاده از قطره های آنتی هیستامین- دکونژستانت چشمی در یک دوره کوتاه به بهبود علائم کمک می کند.
در آلرژی های مزمن، بهترین دارو برای استفاده دراز مدت، قطره های پایدار کننده ماست سل ها(mast cells) است.
قطره های استروئیدی حتما باید در یک دوره کوتاه و تحت نظر چشم پزشک مصرف شوند. از مصرف خودسرانه این داروها (بتامتازون- دگزامتازون- پردنیزولون) جدا پرهیز کنید.
قطره های خنک معمولا خارش چشم را بیشتر تسکین می دهند. قطره های چشمی را در یخچال نگهداری کنید.
