هوای قهوه‌خانه آکنده از دود قلیان و سیگار است و بوی انواع توتون فضای سنگینی را ایجاد کرده است. بیشتر تخت‌های چوبی توسط گروه‌های دو نفره یا چند نفره جوانان پر شده است. روی تمام تخت‌ها، قالیچه‌هایی با گل‌های سرخ‌رنگ پهن شده و دو پشتی کوچک نیز گذاشته شده است.
روی یکی از تخت‌ها سه پسر جوان توجه را جلب می‌کنند. یکی از آنها قلیان می‌کشد. دیگری استکان چایش را با خرما مزه مزه می‌کند. اما پسر سوم در حالی کتابی را در دست دارد، کلمات نوشته شده در کتاب را از نگاه می‌گذراند و به خاطر می‌سپارد اما دقایقی نمی‌گذرد که به تشویق دو جوان دیگر، کتاب را بر زمین می‌گذارد و نی قلیان را به لب‌هایش نزدیک می‌کند و دود‌ها را با ولع به درون ریه‌های خود می کشد. در بازدم حلقه‌های خاکستری دود در اطرافش پراکنده می‌شوند و او با نگاه مسیر حرکت حلقه‌ها را دنبال می‌کند. نی برای بار چندم و چندم به لب‌هایش نزدیک می‌شود، احساس می‌کند سرش سنگین شده است. دراز می‌کشد و چشمان را می‌بندد تا کمی آرام شود اما حالت تهوع امانش را می‌برد.
تخت‌های چوبی دقایقی پر و دقایقی خالی می‌شوند. جوانان و حتی میانسالان می‌آیند و می‌روند. طی چند ساعت صدها قلیان در دست مشتریان می‌چرخد. بعضی افراد برای چندمین بار تقاضا می‌کنند که قلیانشان «چاق» شود.
و حتی برای یک لحظه با خود نمی‌پندارند که همنشینی آب و آتش چرا؟
* توتون چگونه کشف شد
در سال ???? میلادی وقتی‌که کاشف بزرگ، کریستف کلمب، پس از ماه‌ها تلاش در کنار جزیره‌ای که امروز به کوبا مشهور است لنگر انداخت، با جهانی روبرو شد که تازگی‌های بسیاری برای او داشت. او و همراهانش در این جزیره ناشناس دیدنی‌های جدیدی مشاهده کردند. آنها دیدند« بومی‌ها لوله‌ای از برگ خشک گیاهی را که به هم پیچیده‌اند، در دست دارند. شبیه به لوله آتش بازی که اطفال در عید بازی می‌کنند. یک سر آن‌را آتش زده و سر دیگر را می‌مکند و دود آن‌را با هوا استنشاق می‌کنند. این استنشاق دود، یک نوع مستی و رخوت ایجاد می کرد و انسان خستگی را حس نمی‌کرد. این لوله‌ها را بومیان تاباکوس می نامیدند». به این ترتیب دریانوردان اسپانی اولین بار توتون را شناخته و به تقلید از بومیان به کشیدن آن پرداختند.
تاریخ قطعی ورود تنباکو به ایران را نمی‌توان تعیین کرد. ولی بی شک توتون و تنباکو همراه با دست‌اندازی پرتغالی‌ها به خلیج فارس (??? هجری قمری) به ایران وارد شده است. در هر حال طرز استفاده توتون و تنباکو در ایران تغییر یافت و ایرانیان لوازمی متناسب با ذوق خود برای کشیدن تنباکو ساخت.
وسیله‌ای که اروپاییان برای دود کردن به کار می‌بردند، عبارت بود از پیپ‌های کوچکی که از فلز یا سفال یک پارچه، ساخته می‌شد. در ایران این پیپ‌ها اقتباس شد و به صورت چپق‌های دسته بلند درآمد. علاوه بر چپق که تقلیدی از پیپ فرنگی بود، وسیله دیگری برای دود کردن تنباکو به نام قلیان توسط ایرانیان اختراع و ساخته شد.
* قلیان اعتیاد آور است
برخلاف اعتقادات و باورهای افراد قدیمی که قلیان را بی ضرر می‌دانستند، دود منتشره از قلیان حاوی مقادیر خیلی زیاد مواد سمی است که این مواد سمی سبب بروز سرطان ریه، بیماری‌های قلبی، عروقی و غیره می‌شود. ضمن اینکه نیکوتین قلیان نیز مانند سایر موارد دخانی، اعتیاد آور است.
میزان مونوکسید کربن فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی سرطانزا که از زغال یا موارد تشکیل‌دهنده قلیان متصاعد می‌شود به مراتب اثرات سوء بیشتری نسبت به سیگار دارد.
* انتشار بیماری‌هایی چون سل و هپاتیت از طریق قلیان
یکی از مسائل پرخطر در مورد قلیان که کمتر اهمیت داده می‌شود . انتقال بیماری‌های مختلف از طریق دهان و دندان آلوده به وسیله استفاده مشترک چند نفر از یک نی قلیان است که بیماری‌های مختلف مانند سل، هپاتیت و غیره را منجر می‌شود.
از سویی اسانس‌ها و عطرهای استفاده شده در تنباکوهای معطر و میوه‌ای نیز حاوی هزاران ماده سمی هستند. ضمن اینکه توتون و تنباکوهای استفاده شده در قلیان از نازل‌ترین و پست‌ترین تنباکوهاست.
* ردپای قلیان در تفریحات نوجوانان و جوانان
استفاده از قلیان در گذشته بیشتر به سنین بالا محدود می‌شد در حالی که در چند سال اخیر استفاده از قلیان بسیار افزایش یافته است و حتی نوجوانان نیز به کشیدن آن علاقه نشان می‌دهند.
این گرایش جوانان به قلیان باعث سودجویی عده‌ای نیز شده است. به‌گونه‌ای که تعداد زیادی از توتون‌های فروخته شده نازل و تقلبی شده است و نوجوانان و جوانان زمان بسیاری را به استفاده از این وسیله می‌گذرانند.

منبع:خبرگزاری فارس