آشنایی با بدبینی
بدبینى یا سوء ظن، از بیماری هاى خطرناک روانى است که هر کس به آن گرفتار شود، ناراحتی، رنج ها و دردها در انتظار اوست. این بیمارى گاه چنان شدت مى یابد که شخص مبتلا، به هر چه مى نگرد یا به هر چه فکر مى کند، مى کوشد نقص یا عیبى در آن بجوید و نیکویی هاى آن را از نظر دور کند. سوء ظن به معنای بدگمانی بوده و یکی از رذائل اخلاقی است که در دین اسلام و در قرآن کریم به شدت از آن نهی شده است.
این خوى ناپسند و بیمارى اخلاقى اعتماد افراد را نسبت به یکدیگر از بین مى برد و به آبرو و اعتماد آنها آسیب مى رساند. بدبینى بزرگ ترین مانع همکاری هاى اجتماعى، اتحاد و به هم پیوستگى دل هاست و انسان را گوشه گیر ، تک رو و خودخواه بار مى آورد. بدگمانى سرچشمه خشم ها، جنگ و خونریزى هاست.
بدبین یا باید از همه کناره گیرد یا فقط تظاهر به دوستى کند و خود را چنان بنماید که در باطن آن گونه نیست و چون به اشخاص و رویدادها با عینک بدبینى مى نگرد، نمى تواند با بى طرفى و بى نظرى، آن ها را بررسى کند و آن پدیده یا شخص را آن گونه که هست بشناسد. در نتیجه، دچار قضاوت نادرست مى شود و این خود موجب عقب ماندگى است و نیز موجب بهره نگرفتن از فرصت ها و افراد با ارزش است.
سوء ظن باعث جستجو در کار دیگران می شود که عوارض خطرناکى دارد و نیز موجب غیبت و بدگویى از دیگران می گردد که آن نیز گناهى بزرگ و زیانبار است.
برای روشن شدن مطلب به حکایت زیر توجه کنید:
آرام از صخره ها بالا رفت و وقتی به نوک صخره رسید سرش را به سمت آسمان بلند کرد و فریاد زد:
- خدایا!!! می شنوی صدایم رو؟ من رو می بینی؟
آسمان پر از ابر، برقی زد و غرید!
- چرا می گی نه؟ مگه تو خدا نیستی؟ مگه همیشه نمی گی با بنده هاتی و ما رو می بینی؟ حالا که ازت می پرسم می گی نه؟؟؟
ناامید، خسته و از همه جا بریده، خود را از آن بالا پرت کرد پایین، تا زندگی ای را که خدا به او هدیه کرده بود از بین ببرد!
آن طرف تر، در فاصله ای نه چندان دور، فردی دیگر از صخره های کوه سر به فلک کشیده بالا رفت و وقتی به نوک صخره ها رسید، سرش را به سمت آسمان بلند کرد و فریاد زد:
- خدایا!!! می شنوی صدایم رو؟ من رو می بینی؟
آسمان پر از ابر برقی زد و غرید! چشم های مرد از خنده و شادی برقی زد و گفت:
- می دونستم که به یادمی! این عکس رو هم واسه همین گرفتی، مگه نه؟ می خوای همیشه به یادم باشی؟!!
و خوشحال از بالای کوه پایین آمد تا زندگی ای را که خدا به او هدیه داده بود، ادامه دهد.
تقسیمات بدبینی:
در روان پزشکی معاصر، بدبینی به سه گروه تقسیم می شود:
1- اختلال شخصیت بدبینی
2- اختلال هذیانی یا هذیان بدبینی
3- بیماری اسکیزوفرنیا، نوع پارانوئید یا بدبینی
فرد مبتلا به اختلال "شخصیت بدبینی"، به همه چیز و همه کس، به دیده شک و تردید نگاه می کند و حالت دفاعی به خود گرفته و آن ها را تهدید آمیز تلقی می کند.
بعضی از این بیماران تصور می کنند که تحت تعقیب هستند، یا کسی می خواهد آن ها را بکشد یا مسموم کند. تعدادی از این بیماران، دچار هذیان حسادت، یا بزرگ منشی یا خود بزرگ بینی هستند.
در فرد مبتلا به اسکیزوفرنیای نوع پارانوئید، اوهام گزند و آسیب رسیدن، تحت تعقیب بودن، یا خود بزرگ بینی وجود دارد.
از لحاظ علت شناختی، عوامل مختلفی در ایجاد بدبینی، دخالت دارد. وجود فضای شک و تردید، ترس، تظاهر، بی اعتمادی، دروغگویی و زورگویی در خانواده و محیط، از عوامل زمینه ساز این بیماری است.
تجربه های ناخوشایند فردی، خانوادگی و اجتماعی، می تواند در ایجاد بیماری، نقش داشته باشد.
ویژگی های ارثی و سرشتی و عوامل زیست شناختی، نقش مهمی در شکل گیری و بروز این بیماری دارد.
ادامه دارد...
مریم آقا محمدرضا
