آشنایی با داروهای ضد افسردگی و عوارض آنها
امروزه، متأسفانه بیماری افسردگی یکی از بیماری های رایج در میان اقشار مختلف مردم است. در بیماری افسردگی واکنش ها غیر طبیعی هستند. یعنی انسان در برابر ناملایمات و شکست ها بیش از حد افسرده می شود. و زمان افسردگی نیز طولانی تر از دیگران ، در همین شرایط است . علل ابتلا به این بیماری ، ارث ، تغییرات شیمیایی مغز ، از دست دادن والدین در کودکی و حوادث ناخوشایند زندگی ، بیماری های جسمی مختلف و استفاده از بعضی داروهاست. جهت درمان ، بهترین راه ، دارو درمانی است.
با توجه به این که گاه لازم است از شش ماه تا سه سال این داروها مصرف شود تا درمان کامل صورت گیرد تصمیم گرفتیم تمام داروهای ضد افسردگی را به همراه عوارض جانبی شان معرفی نماییم تا بخصوص از ایجاد تداخلات دارویی در بیماران افسرده جلوگیری شود.
داروهای ضد افسردگی چه نوع داروهایی هستند؟
داروهای ضد افسردگی ، گروهی از داروها هستند که برای درمان بیماران افسرده مورد استفاده قرار می گیرند به طوری که وضعیت روحی بیشتر بیماران افسرده با استفاده از این داروها بسیار بهتر شده است.
عملکرد داروهای ضد افسردگی به چه صورت است؟
این گروه از داروها برخی ازمواد شیمیایی را در مغز کاهش می دهند. این مواد شیمیایی تحت عنوان نرو ترانسمیترneuro transmitters خوانده می شود. برای عملکرد طبیعی ، مغز به این نرو ترانسمیترها نیاز دارد. داروهای ضد افسردگی با قرار دادن این نرو ترانسمیترها ( مواد شیمیایی طبیعی ) در دسترس مغز، به بیماران افسرده کمک زیادی می کنند.
آیا داروهای ضد افسردگی عوارضی جانبی نیز دارند؟
همانند سایر داروها، داروهای ضد افسردگی ممکن است عوارضی جانبی را در فرد مصرف کننده ایجاد کنند. البته کلیه افراد مصرف کننده به این عوارض جانبی مبتلا نمی شوند. هر نوع عارضه جانبی که فرد ، به آن مبتلا می شود بستگی به داروی انتخابی پزشک برای فرد افسرده دارد.
چند نوع داروی ضد افسردگی وجود دارد؟
امروزه انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی ساخته شده است، معمولی ترین گروه های دارویی عبارت اند از:
1- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
2- داروهایی که به طور انتخابی مهار کننده های سرتونینی را تحریک می کنند یا SSRIS
3- مهار کننده های مونوآمینواکسید ازMAOIS
4- سایر گروه های دارویی.
داروهای سه حلقه ای جهت درمان طولانی مدت افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد. از داروهای این گروه می توان به داروی آمی تریپتیلینAmitriptyline ( با نام تجاری الاویلElavil ) ؛ دیسیپرامین Desipramine ( با نام تجاری نووپرآمینNovopramine) ؛ ایمی پرامینImipramine ( با نام تجاری جانیمین ، توفرانیلJanimine / Tofranil) و نورتریپتیلینNortriptyline ( با نام تجاری پاملور،Pamelor ) اشاره کرد.
معمولترین عوارض جانبی این گروه دارویی عبارت اند از
: خشکی دهان ، تاری دید ، یبوست ، مشکلاتی در ادرار کردن، آب سیاه چشم، اغتشاش فکری و خستگی. این گروه از داروها علاوه بر عوارض قلبی می توانند بر رویف شارخون و تعداد ضربان های قلب اثر بگذارند.
گروه جدیدی از داروهای ضد افسردگی ، داروهایی همانند: فلوکستینFluoxetine ( نام تجاری:Prozac )، پاروکستین Paroxetine ( با نام تجاری : Pxil) و سرترالین Sertraline( با نام تجاری:Zolof ) هستند.
کلیه این داروها ( منظور گروه جدید داروها) تحت عنوان گروهSSRIS نامیده می شوند. عوارض جانبی داروهای این گروه از داروهای سه حلقه ای کمتراست. تعدادی از عوارض جانبی که به وسیله داروهای گروهSSRIS ایجاد می شوند عبارت اند از:
کاهش اشتها، تهوع، عصبانیت ، بی خوابی ، سردرد و مشکلاتی در رفتار جنسی. افرادی که داروی فلوکستین (Fluxetine ) را مصرف می کنند، ممکن است علاوه بر عوارض فوق ، احساس ناتوانی و خستگی شدید ، به طوری که قدرت برخاستن از جا را نداشته باشند، ذکر کنند.
بیمارانی که داروی پاروکستین (Paroxetine ) برایشان تجویز شده ممکن است از عوارضی مثل خشکی دهان و احساس خستگی شکایت داشته باشند و بیماران مصرف کننده سرترالین (Sertraline) نیز علاوه بر عوارض جانبی عمومی وابسته به داروهای گروهSSRIS ممکن است از اسهال شاکی باشند.
از گروه دارویی شماره 4 و یا گروه سایر داروهای ضد افسردگی، می توان به داروهای زیراشاره کرد:
1- داروی ونلافاکسینVenlafaxine ( با نام تجاری: Effexor ) که عوارض جانبی زیر را دربیماران مصرف کننده این دارو ایجاد می کند.این عوارض عبارت اند از:تهوع ، کاهش اشتها ، هیجان و اضطراب، سردرد، بی خوابی و خستگی. سایر عوارض جانبی که به نسبت عوارض فوق کمتر معمول هستند، عبارت اند از:
خشکی دهان، یبوست ، کاهش وزن ، مشکلاتی در رفتار جنسی ، افزایش فشارخون ، افزایش ضربان قلب و افزایش میزان کلسترول خون.
2 – داروی نفازودونNefazodone) به نام تجاری : Serzone ) و عوارض جانبی : سردرد ، تاری دید ، گیجی ، تهوع ، یبوست ، خشکی دهان و خستگی .
آیا داروهای ضد افسردگی با سایر داروها، تداخل دارویی ایجاد می کنند؟
مصرف داروهای ضد افسردگی، توأم با سایر داروها، می تواند تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین هنگام مراجعه به روان پزشک حتماً باید او را از داروهای مصرفی خود مطلع سازید. از بین گروه داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای با اکثر داروهای مصرفی تداخل دارویی ایجاد می کند.
داروهای ضد افسردگی گروهSSRIS می تواند اثر برخی از داروهای مصرفی را شدت بیشتری بخشد. اگر این گروه از داروها همراه با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، ضد هیجان و درمان مشکلات بی خوابی مثل دیازپام مصرف شود، اثر داروهای فوق را شدت می بخشد.
سایر داروهایی که با داروهای گروهSSRIS تداخل دارویی دارند: داروهای تنظیم کننده ضربان قلب ، و دارویهالوپریدول است.
داروی ونلا فاکسین با داروهای فلوکستین ، پاروکستین و سرترالین تداخل دارویی دارد. این دارو همچنین با داروی کوئینیدین(Quinidine) دارویی که جهت درمان بی نظمی های ضربان قلب تجویز می شود، تداخل دارویی ایجاد می کند.
ونلافاکسین نیز با داروی تیوریدازین(Thioridazine) تداخل دارویی ایجاد می کند. این دارو میزان جذب ونلافاکسین (Venlafaxine) را در بدن افزایش می دهد. مصرف داروی نفازودون(Nefazodone) توأم با داروهای تریازولام (Triazolam ) و آلپرازولام ( ( Alprazolamمیزان جذب هر دو داروی فوق را در بدن افزایش می دهد. داروی نفازودون با داروی ترفنادین (Terfenadine ) که هر دوی داروها جهت درمان مشکلات حساسیتی تجویز می شوند، تداخل دارویی ایجاد می کند ؛ مصرف توأم ِ این داروها باعث بی نظمی ضربان های قلب می شود.
نکته مهم :
مصرف هر نوع داروی ضد افسردگی همراه با داروهای ضد افسردگی گروهMAOIS ممکن است کشنده باشد. داروهای ضد افسردگی گروهMAOIS شامل داروهای زیر است:
1- فنلزین (Phenelezine )
2- ترانیل سیپرومین (Tranyl Cypromine )
بنابراین هرگاه پزشک معالج خواست، داروی ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز کند، باید قبل از شروع داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروهMAOIS را برای مدتی قطع کنید، زیرا با این کار وقت کافی برای تصفیه کامل خون از داروی فوق وجود دارد
