آیا معده تان ترش می کند؟

همه ما در زندگی روزمره‌مان حالت ترش کردن یا سوزش سردل را تجربه‌ کرده‌ایم و بسیاری نیز به راحتی از کنار آن گذشته‌ایم و با یک لیوان آب، شیر یا شربت آلومینیوم ام.جی‌.اس آن را درمان کرده‌ایم اما شاید ندانید که این علامت در صورت تداوم، نشانه بیماری خطرناکی به نام ریفلاکس است که می‌تواند حتی موجب سرطان مری شود. برای آشنایی بیشتر با این مشکل شایع به سراغ دکتر ایرج خسرونیا، متخصص بیماری‌های داخلی و رییس جامعه متخصصان داخلی ایران رفتیم تا سوالات‌مان را از ایشان بپرسیم.

افرادی که دچار سوزش سردل هستند اغلب از ترش کردن شکایت می‌کنند. به نظر شما این مشکل نوعی بیماری است یا اینکه طبیعی به شمار می‌رود؟

به احتمال زیاد شما نیز تا به حال احساس ناخوشایند ترش کردن را تجربه کرده‌اید. این فرآیند که به علت برگشت محتویات معده به ویژه اسید به داخل مری ایجاد می‌شود، در حدود پنج تا هفت درصد مردم جامعه را مبتلا می‌کند.
آیا به جز ترش کردن و احساس جوشش در پشت جناغ سینه، این بیماری علامت دیگری نیز دارد؟

بله، احساس جوشش در پشت جناغ سینه شایع‌ترین علامت این بیماری است، اما آروغ زدن مکرر، خشکی و تلخی مزمن دهان، افزایش ترشحات بزاق دهان و جمع شدن آب در دهان، درد پشت جناغ سینه، گرفتگی صدای صبحگاهی و خس‌خس سینه، پوسیدگی سریع دندان‌ها و همچنین برگشت محتویات معده به دهان و اختلال و درد در بلع غذا(در موارد پیشرفته و شدید بیماری) از دیگر علایم این بیماری به شمار می‌رود.
گاهی این علایم به معنی تشخیص حتمی تلقی می‌شود؟

همان‌طور که اشاره کردم، علایم این بیماری بسیار متنوع است و بسیاری از آنها حداقل یک بار در طول زندگی تجربه می‌شوند، ولی باید توجه داشت که بروز گاه‌به‌گاه این علایم نمی ‌تواند بیماری تلقی شود، بلکه ترش کردن بیش از دو تا سه بار در هفته و وجود حالت مزمن علایم یاد شده می‌تواند حاکی از بیماری مزمن ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری باشد.
ساز و کار این بیماری چگونه است؟

ساز و کار این بیماری از بین رفتن عملکرد صحیح دریچه‌ای است که بین معده و مری قرار دارد و در حالت طبیعی مانع برگشت محتویات معده به مری می‌شود. همچنین صنعتی شدن زندگی انسان‌ها و به دنبال آن کم‌تحرکی، چاقی، مصرف فست‌فودها(غذاهای آماده و فوری) و غذاهای کنسروی شیوع بیماری ریفلاکس را افزایش داده است.
اهمیت تشخیص و پیشگیری از بیماری ریفلاکس چیست؟

بسیاری از مردم بر این باورند که ترش کردن چند بار در هفته آن‌قدر اهمیت ندارد که نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد، ولی باید توجه داشت که بیماری ریفلاکس در صورت درمان نشدن می‌تواند عوارض مهمی در پی داشته باشد.
مهم‌ترین این عوارض شامل چه مواردی می‌شود؟

نخست ایجاد جراحت در مری است، به طوری که محتویات معده به علت خاصیت اسیدی می‌تواند موجب آسیب به سلول‌ها شود. جدار معده دارای ساز و کارهای دفاعی متعددی برای جلوگیری از صدمه اسیدی است، ولی جدار مری چنین خاصیتی ندارد و تماس مداوم اسید با آن می‌تواند به جراحت‌هایی در مخاط مری منجر ‌شود که به آن ورم انتهای مری یا ازوفاژیک می‌گویند. جراحت‌های حاصل از برگشت اسید به مری در صورت درمان نشدن پیشرفت می‌کند و ممکن است به زخم در مری منجر شود.
عارضه دیگر، تنگی مری و گیر کردن غذا در مری است. بروز زخم و جراحت در مری ممکن است موجب تنگی انتهای مری شود و عبور غذا را با مشکل مواجه کند. این عارضه اغلب در ریفلاکس‌های شدید و طولانی مدت ایجاد می‌شود.

تغییر ماهیت بافت انتهای مری نیز از عوارض دیگر است. در اثر تحریک مداوم اسید در مری، سلول‌های مخاط مری ممکن است تغییر ماهیت دهند و به اصطلاح مری بارت ایجاد شود که برای بروز سرطان مری بسیار مستعد است و مهم‌ترین عارضه نیز ایجاد سرطان مری است که در نهایت بعد از سال‌ها ریفلاکس و ایجاد بارت در مری احتمال بروز سرطان مری در فرد افزایش می‌یابد.

با توجه به اینکه این بیماری حتی می‌تواند به سرطان مری منجر شود، چه توصیه‌هایی برای تشخیص و درمان به موقع آن دارید؟

هر فردی که بیش از دو تا سه بار در هفته علایم یاد شده را که مهم‌ترین آن ترش کردن و جوشش پشت جناغ است تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. در صورت سن بالای 40 سال، طول کشیدن علایم بیشتر از پنج سال، احساس گیر کردن غذا یا کاهش وزن باید برای بررسی عوارض احتمالی، اقدامات تشخیصی از جمله اندوسکوپی انجام شود، ولی در صورتی که سن فرد کمتر از 40 سال و مدت شروع علایم کمتر از پنج سال باشد، توصیه می ‌شود در دوره‌ای چهار تا شش هفته‌ای با تجویز پزشک از داروهای آنتی‌اسید استفاده شود.
به جز درمان دارویی، چه توصیه‌هایی از نظر رژیم و عادات غذایی خاص برای این افراد دارید؟

افرادی که دچار چنین مشکلی هستند، بهتر است از دراز کشیدن بلافاصله پس از مصرف غذا پرهیز کنند. از مصرف غذاهای حجیم و پرچرب و پرخوری خودداری کنند. همچنین از مصرف مایعات زیاد همراه غذا اجتناب کنند و بیش از حد قهوه، شکلات و نوشابه‌های گازدار نخورند. هنگام خواب نیز توصیه می‌شود سر و شانه‌ها 15 درجه بالاتر از کمر قرار گیرد. به همین دلیل برای مثال، با گذاشتن پتو زیر تشک یا شیب‌دار کردن تخت می‌توان این کار را انجام داد. همچنین باید از پوشیدن لباس‌های تنگ و کمربند سفت هنگام غذا خوردن و تا دو ساعت بعد از صرف غذا پرهیز شود.
 دکتر ایرج خسرونیا متخصص داخلی

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]