تولید سلول‌های جدید در مغز

دستگاه عصبی انسان از دو بخش مرکزی و محیطی تشکیل شده است. بخش مرکزی شامل مغز و نخاع می ‌باشد، در صورتی که بخش محیطی شامل اعصابی است که از مغز و نخاع خارج می‌ شوند و به سطح و درون بدن عصب می ‌دهند.

این دستگاه عصبی از تعدادی سلول که هر کدام وظیفه‌ای را بر عهده دارند، تشکیل شده است. کوچک ترین واحد عمل ‌کننده در این دستگاه سلول عصبی یا نورون می ‌باشد که وظیفه پردازش و انتقال پیام‌های عصبی را به سایر نواحی بر عهده دارند. هر نورون از جسم سلولی، یک رشته بلند (آکسون) و چندین رشته کوچک (دندریت‌ها) تشکیل شده است. جسم سلولی در پردازش اطلاعات عصبی نقش دارد. این اطلاعات توسط آکسون به سایر نواحی منتقل می ‌شود. اطلاعات سایر نواحی از طریق دندریت‌ها به جسم سلولی ارسال می ‌شود.

در دوران جنینی، دستگاه عصبی توسط سلول‌های بنیادی عصبی تشکیل می ‌گردد. سلول‌های بنیادی عصبی، قابلیت تمایز به نورون‌ها و سایر سلول‌های عصبی را دارند.

در افراد بالغ این سلول‌های بنیادی عصبی در نواحی محدودی در مغز وجود دارند. این نواحی شامل ناحیه زیر بطنی و ناحیه ای از قشر مغز به نام هیپوکامپ می ‌باشند. بطن‌ها محفظه‌های تو خالی درون مغز می‌ باشند که مایع مغزی- نخاعی در آن در جریان است. هیپوکامپ جزیی از قشر مغز می ‌باشد که در یادگیری و حافظه نقش دارد.

به دنبال آسیب ناحیه‌ای از مغز یا نخاع این سلول‌های بنیادی عصبی تکثیر می‌ شوند و به سوی ناحیه آسیب دیده مهاجرت می ‌کنند و در حین مهاجرت، به سایر سلول‌های عصبی متمایز می ‌شوند. میزان بازسازی و ترمیم بافت عصبی در افراد بالغ در مقایسه با رشد عصبی در دوران جنینی بسیار کمتر است که این محدودیت  بازسازی و ترمیم، به دلیل وجود عوامل مهارکننده رشد و ترمیم در محل آسیب می ‌باشد که مانع از بازسازی کامل بافت عصبی آسیب‌ دیده می‌ شود.
بنابراین، این دیدگاه قدیمی ‌که می‌ گوید دستگاه عصبی قابلیت ترمیم ندارد، رد می ‌گردد و تحقیقات جدید این نوید را می ‌دهد که ضایعات دستگاه عصبی نیز قابل درمان باشند.

دکتر سعید سمنانیان

استاد دانشگاه تربیت مدرس

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]