رسانه‌ها مقصرند؟ هم بله، هم نه!

به دنبال مطلب قبلی با عنوان " کاهش یا افزایش تلفات با گاز در امسال! " ، در این مقاله ادامه ی گفتگو با دکتر محمد حسن عابدی، سرپرست سازمان پزشکی قانونی را پیگیری می کنیم.

بحث دیگر این است که اگرچه به عقیده شما، رسانه‌ها در امر اطلاع‌رسانی به مردم تلاش زیادی کردند، اما از طرفی همین رسانه‌ها به مردم در زمینه گرفتن تمام درزها و روزنه‌ها توصیه‌های زیادی داشتند. به نظر شما این خودش عامل مهمی در افزایش تلفات نبود؟

ببینید، اگر مبنای تولید گاز مونواکسید کربن را بررسی کنیم، تولید این گاز به علت سوخت ناقص مواد فسیلی و کربن‌دار است و این را باید قبول کنیم که تمام سیستم‌هایی که با این مواد می‌سوزند، سوختشان به طور کامل نیست و گاز مونواکسید کربن تولید می‌کنند.
برای همین است که مدام هشدار می‌دهیم که این وسایل باید لوله خروجی مناسب داشته باشند. از طرفی وقتی رسانه‌ها در‌ز‌‌گیرها را تبلیغ می‌کنند، شرط دوم آن را نمی‌گویند.

به طور کلی وقتی ما می‌خواهیم گرما را در یک فضای بسته حفظ کنیم، یکی از راه‌هایش این است که درزها را تا حد ممکن بگیریم.

منتها اگر این فضای بسته ثابت بوده و درزها کامل بسته شوند، حتی اگر لوله خروجی هم داشته باشیم، افراد با کمبود اکسیژن مواجه می‌شوند.

این یک طرف قضیه است. از طرف دیگر سوخت فسیلی هم اکسیژن را کاهش می‌دهد و در این حالت وسایل گرمایشی هم که برای سوختشان نیاز به اکسیژن دارند، حتی اگر استانداردهای کافی را داشته باشند، سوختشان ناقص می‌شود و در این حالت گاز مونواکسید کربن تولید می‌شود.

حال اگر سیستم خروجی هم نشتی داشته باشد، واکنش منفی در فضا به‌وجود می‌آید، یعنی از یک طرف اکسیژن در حال کم شدن است و از طرف دیگر نشتی گاز مونواکسید کربن وجود دارد. این دو مساله وضعیت خطرناک را تشدید می‌کند.

میزان جذب گاز مونواکسید کربن در سیستم خونی که وظیفه‌اش انتقال اکسیژن به مولکول‌هاست، 200 برابر بیشتر از اکسیژن است، پس گاز مونواکسید کربن به سرعت در سطح خون افرادی که در این فضای خطرناک هستند، زیاد می‌شود.

تا حدی، چنین وضعیتی برای فرد قابل تحمل است، ولی اگر بیشتر شود، اول علائم بالینی برای فرد ایجاد می‌کند و در صورت پیشرفت مسلما مرگ را به دنبال دارد. این چرخه ای است که پشت سر هم ایجاد می‌شود و منجر به مرگ افراد بیشتری می‌شود.

پس رواج استفاده از بخاری‌های ثابت بدون دودکش هم یک عامل افزایش مسمومیت به حساب می‌آید؟

بله به طور قطع، این بخاری‌ها اصلا نسبت به گاز مونواکسید کربن حساس نیستند و خیلی سریع گاز مونواکسید کربن نشت شده از آن‌ها منجر به مرگ می‌شود. برای همین است که توصیه می‌شود این بخاری‌ها در ساختمان‌های بزرگ‌تر که هوا در حال تهویه است استفاده شوند.

با همه این اوصاف، بالاخره شما معتقد به نقش مثبت رسانه‌ها در افزایش آگاهی مردم هستید یا نه؟

هم بله و هم نه.

آقای دکتر، صحبت‌هایی در مورد مسمومیت با گاز مونواکسید کربن از زبان کارشناسان در روزهای اخیر شنیده شد؛ به طوری که عده‌ای از آن‌ها عدم نصب صحیح دود‌کش‌ها و سیستم‌های گرمایشی غیراستاندارد را مهم ترین عامل مرگ و میر می‌دانستند و عده‌ای هم ساختمان‌سازی نامناسب را به عنوان عامل اصلی قلمداد می‌کردند. شما به عنوان سرپرست سازمان پزشکی قانونی و با توجه به مراجعات موارد فوت به این سازمان کدام عامل را مهم ترین عامل این تلفات می‌دانید؟

البته عدم نصب صحیح دود‌کش و سیستم‌های گرمایشی غیر استاندارد هم در این میان موثرند، اما باز هم تاکید می‌کنم که بیشترین علت مرگ و میر همان عدم آگاهی مردم است.

استفاده از کپسول گاز برای گرم‌کردن ماشین، روشن کردن شعله‌ها در داخل آشپزخانه یا استفاده از بخاری‌های بدون دودکش در منزل نیز موید این عدم آگاهی است.

حتی ما موارد زیادی را در مورد رانندگان ماشین‌های سنگین در جاده‌ها داریم که برای گرم‌کردن ماشین از گاز پیک‌نیک استفاده می‌کنند و متاسفانه موارد زیادی از مرگ و میر این افراد، هر ساله به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود.

حتما شما هم شایعات در مورد ناخالص بودن گاز شهری و اضافه‌کردن ترکیبات به آن به‌دلیل افت فشار گاز را شنیده‌اید.  نظر شما چیست؟

ما ناخالصی گاز را به هیچ وجه تایید نمی‌کنیم. فقط برداشت اشتباهی که هر ساله وجود داشته این است که خیلی از مردم فکر می‌کنند سوخت  گاز شهری، مونواکسید کربن تولید نمی‌کند و فقط مواد فسیلی این گاز را دارند، در حالی‌که مونواکسید کربن در انواع این سوخت‌ها با مقادیر مختلف وجود دارد.

شما قبل از بررسی‌های لازم می‌توانید کلا این ادعا را رد کنید؟

بررسی، وظیفه ما نیست. من هم عرض کردم در مورد گاز ناخالص بعید به نظر می‌رسد که چنین گازی در اثر سوخت، گازمونواکسید کربن بیشتری تولید کند.
این نظر شما از نظر علمی هم تایید‌شده است؟

البته باید برای تایید نهایی روی آن بررسی‌های علمی صورت گیرد. تا جایی که من اطلاع دارم چنین مساله‌ای صحت ندارد.

یک سؤال دیگر، شما به عنوان تنها مرجعی که بر اساس مستندات آمارها را اعلام می‌کنید، تا چه حد توانستید علاوه بر این کار در امر اطلاع‌رسانی به مردم هم تلاش کنید یا اصلا چنین کاری کرده‌اید؟

برای خود ما مسلم است که در امر اطلاع‌رسانی اقدامات زیادی داشتیم، هم در روزنامه‌های مختلف و هم در صدا و سیما.

این اطلاع‌رسانی بیشتر شامل دادن آمار  می‌شود. نه؟

ببینید، ما به سازمان‌های مرتبط مثل آتش‌نشانی و وزارت‌بهداشت اطلاع‌رسانی می‌کنیم. البته ارتباط مستقیمی با آن‌ها نداریم، بلکه اول آمارها را اعلام می‌کنیم و هشدار می‌دهیم که آمار کشته‌شدگان در حال افزایش است. ما علت فوت‌ها را می‌گوییم و روشی که باعث فوت شده است، مثل عدم آگاهی مردم و اشکال در سیستم‌های گرمایشی. بنابراین از سازمان‌های مربوطه انتظار اعمال اقدامات پیشگیرانه را داریم. البته اطلاع‌رسانی عمومی از طریق رسانه‌ها هم جزو اقداماتی است که انجام می‌دهیم. علاوه بر این، استانداردهای دستگاه‌ها را به موسسه استاندارد گوشزد می‌کنیم.

روابط عمومی ما هم بخش آموزش دارد که اقدام به تولید فیلم‌های مستند در این زمینه هم خواهد کرد؛ منتها به تنهایی نمی‌توانیم اطلاع‌رسانی کنیم و هر سازمانی در جای خودش نسبت به این امر باید اقدام کند.

سمیه شرافتی

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]