طعم تلخ زمستان در گلو

- مامان گلوم درد می‌کنه. نمی‌تونم آب دهنم‌رو قورت بدم.

- باشه پسرم. الان به‌ات دارو می‌دم. از دفعه قبل که گلودرد داشتی، شربت چرک‌خشک‌کن مونده. بیا این قاشق‌رو سر بکش، تا خوب بشی.

متاسفانه این داستان که در بسیاری از منازل همیشه تکرار می‌شود، نه تنها باعث مصرف بی‌رویه دارو- به‌خصوص آنتی‌بیوتیک- شده و مقاومت افراد نسبت به داروهای موجود را بالا برده است، بلکه موجب می‌شود که دفعه بعد کودک به نوعی از بیماری مبتلا شود که میکروارگانیسم عامل آن قوی‌تر و نسبت به درمان مقاوم‌تر باشد.

لابد می‌پرسید: «پس از کجا بدانیم که گلودرد کودک نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد یا نه؟». این سؤالی است که می‌خواهیم در اینجا به آن پاسخ دهیم.

بلع دردناک یا گلودرد، بی‌اغراق اصلی‌ترین علت ملاقات پزشک به‌خصوص در این فصل است.

البته گلودرد بیماری نیست و اغلب نشانه‌ای از یک بیماری است. بعضی از بیماری‌هایی که می‌توانند باعث گلودرد شوند مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا و منونوکلئوز علت ویروسی دارند و در بعضی دیگر مانند آنژین استرپتوککی باکتری‌ها دخیل هستند.

خوشبختانه اغلب گلودردها ویروسی هستند و خودبه‌خود بعد از یک هفته خوب می‌شوند. تنها درصد کمی ‌از آنها-که به علت عفونت باکتریایی است- نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.

عاملان ریز و درشت

اگر کودک شما سرماخوردگی ساده‌ای داشته باشد، معمولا علاوه بر گلودرد، عطسه، آبریزش چشم و بینی، سرفه، تب، درد خفیف بدن و سردرد هم دارد، اما در آنفلوآنزا معمولا خستگی و ضعف، بدن درد، عرق و تب بالای 5/38 درجه همراه گلودرد در کودک دیده می‌شود.

«منونوکلئوز» عفونت ویروسی دیگری است که با گلودرد بسیار شدیدی همراه بوده و علائم آن تقریبا 10 روز یا بیشتر طول می‌کشد.

متورم شدن غده‌های لنفی گردن و زیر بغل، تورم لوزه‌ها، بی‌اشتهایی و سردرد، جوش دانه‌های پوستی و متورم شدن طحال و کبد هم در این بیماری وجود دارد.

البته بیماری‌های ویروسی دیگر مانند سرخک، آبله مرغان و خروسک (کروپ) هم می‌توانند موجب گلودرد شوند. اما بشنوید از بیماری‌های باکتریایی؛ آنژین استرپتوککی، تونسیلیت (عفونت لوزه‌ها) و دیفتری از این دسته هستند.

بد نیست بدانید دیفتری نوعی بیماری تنفسی نادر، اما شدید است که موجب مشکلات تنفسی و بلع دردناک می‌شود.

از کجا آمده‌ای؟

ویروس و باکتری هر دو از راه دهان یا بینی وارد می‌شوند، مثلا وقتی کودک ذرات معلق در هوا را هنگام عطسه یا سرفه دیگران از راه تنفس وارد ریه خود کند، با فرد بیمار دست بدهد یا وسایل مشترک مانند ظروف، حوله، اسباب‌بازی یا دستگیره در را لمس کند و بعد از آن به بینی، چشم و دهان خود دست بزند، احتمال زیادی وجود دارد که او هم بیمار شود.

باتوجه به اینکه میکروب‌های عامل گلودرد، واگیردار هستند، می‌توانند به راحتی هر جا که افراد زیادی اجتماع می‌کنند مثل مدرسه، مهدکودک، اتوبوس و حتی خانه خودتان منتشر شوند. با وجود این، گلودرد غیر از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی علت‌های دیگری هم دارد؛ مثلا آلرژی و حساسیت به گیاهان، قارچ‌ها، مو، پشم حیوانات و خشکی هوای منزل به‌خصوص صبح‌ها در فصل زمستان که هوای اتاق بسیار گرم نگه داشته ‌می‌شود.

تنفس از راه دهان به علت احتقان مزمن بینی هم می‌تواند موجب خشکی و درد گلو شود. آلودگی هوا و محرک‌های شیمیایی مانند پاک‌کننده‌ها و سیگار هم موجب تحریک و درد گلو می‌شوند.

شاید خنده‌تان بگیرد اگر بگوییم گاهی داد زدن مثلا در یک مسابقه ورزشی یا کنسرت هم به علت کشیدگی عضلات گلو می‌تواند موجب گلودرد شود (پس لطفا برای تشویق تیم مورد علاقه‌تان، گلوی خود را پاره نکنید!).

علل گلودرد به این عوامل محدود نمی‌شود؛ حتی بیماری بازگشت اسید معده، تومور و برفک دهان هم ممکن است باعث گلودرد شوند. همان‌طور که می‌بینید گلودرد عوامل مختلفی دارد که هر کدام درمان مناسب خود را می‌طلبند، بنابراین دادن آنتی‌بیوتیک بدون کشف علت  گلودرد، اشتباه بزرگی است که عاقلان آن را مرتکب نمی‌شوند.

هرکس خربزه بخورد...

اگرچه هر کسی ممکن است گلودرد بگیرد اما بعضی عوامل افراد را مستعدتر می‌کند، مثلا بچه‌ها و نوجوانان بیشتر احتمال دارد که گلودرد بگیرند. کودکان 5 تا 18ساله ممکن است 5 بار در سال دچار گلودرد استرپتوککی شوند، در حالی که بزرگسالان 2 بار (یعنی کمتر از  نصف بچه‌ها) مبتلا می‌شوند.

جالب است بدانید بچه‌هایی که والدین سیگاری دارند، بیشتر گلودرد می‌گیرند. در معرض دود سیگار بودن به دلیل صدها ماده شیمیایی سمی ‌موجود در آن، می‌تواند پوشش گلوی کودک را تحریک کرده و او را مستعد کند. حساسیت فصلی به گرد و غبار و قارچ‌ها هم می‌تواند احتمال ابتلا به گلودرد را زیاد کند.

کودکی که عفونت‌های مزمن و مکرر سینوس داشته، هم بیشتر دچار گلودرد می‌شود، چون ترشحات بینی و سینوس او در حلق تخلیه می‌شود.

حتماً خودتان هم متوجه شده‌اید کودکانی که به مهدکودک و مدرسه می‌روند بیشتر مبتلا می‌شوند؛ البته با آموزش شستن دست‌ها به طور مرتب و رعایت بهداشت می‌توان میزان ابتلای این کودکان را کم کرد.

دکتر مهشید چایچی

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]