تعداد بازرسان بهداشت کافی نیست، مردم نظارت کنند
تابستان، فصل بیماری‌های عفونی گوارشی است. با شروع گرما، احتمال شیوع بیماری‌های روده‌ای و مسمومیت‌های غذایی و نیز احتمال بروز بیماری‌های مهم‌تری مثل وبا و شبه وبا که به دلیل مهاجرت و تردد گسترده همسایگانی که هنوز از استانداردهای بهداشتی بالایی برخوردار نیستند و همیشه در معرض خطر آن قرار داشته‌ایم، افزایش می‌یابد.
با این اوصاف، آغاز تابستان، آغاز تشدید برنامه‌های نظارتی بر مراکز توزیع و عرضه مواد غذایی نیز به حساب می‌آید.
چنانکه غلامی، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماکن عمومی وزارت بهداشت در گفتگو با ایسنا از کنترل ویژه بنکداران، عمده فروشی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ نگهداری و عرضه مواد غذایی مجاز خبر می‌دهد و می‌گوید: برای نخستین بار در کشور خودروهای حمل مواد غذایی با هماهنگی وزارت بازرگانی و نیروی انتظامی ساماندهی می‌شوند.
او با بیان این که هم اکنون فقط خودروهای حمل کننده فرآورده‌های خام دامی از سازمان دام پزشکی مجوز دریافت کرده‌اند، تاکید میکند: مقرر شده 10 درصد از خودروهای حمل مواد غذایی تا پایان سال مجوز دار شوند.
غلامی با تاکید بر این که کنترل کیفی مواد غذایی در سطح عرضه از وظایف مهم وزارت بهداشت در جهت رسیدن به اهداف سیستم و ارتقای سلامت جامعه است، می‌گوید: این وظیفه عمدتا توسط بازرسان بهداشت محیط در سراسر کشور اعم از مراکز شهرستان ها و استان ها و بر اساس برنامه‌های کشوری ابلاغی صورت می‌گیرد و با شروع فصل گرما، کنترل بهداشتی واحدهای تهیه و عرضه مواد غذایی مثل مراکز توزیع fast food و آب میوه فروشی‌ها، و نیز اماکن عمومی مثل هتل‌ها، استخرها، رستوران‌ها و اماکن بین راهی، مهمان پذیرها و کنترل بهداشت محیط و بهداشت فردی و کنترل آب مصرفی این اماکن از جمله وظایفی است که تشدید می‌شود.
اما با این اوصاف، واقعیت این است که هنوز بسیاری از مراکز عرضه مواد غذایی در کشور از استانداردهای بهداشتی بالایی برخوردار نیستند. کارشناسان می‌گویند کنترل و مراقبت همه مراکز تولید، توزیع و عرضه مواد غذایی و همه اماکن بین راهی با توجه به تعداد محدود بازرسان بهداشتی که وزارت بهداشت در اختیار دارد، امکان‌پذیر نیست و کنترل دست فروشان مواد غذایی هم به کل، از وظایف این وزارتخانه خارج است و این در حالی است که بخش عمده‌ای از محصولات غذایی مورد استفاده مردم و مخصوصا مسافران تابستانی از همین طریق تامین می‌شود. به این ترتیب، شاید تنها راه برای حل مشکل در شرایط موجود، اطلاع رسانی به مردم و استفاده از خود آنان برای نظارت بیشتر باشد.
فصل وبا
بیماری‌های روده‌ای، شایع‌ترین بیماری‌ها در فصل تابستان است که عمدتا بر اثر مصرف آب ناسالم شیوع می‌یابد و در این میان، آنچه بیش از سایر بیماری‌ها در دل مردم واهمه ایجاد میکند، وباست.
شیوع این بیماری در سال‌های گذشته باعث شده تا مخصوصا در 2 تا 3 سال اخیر، توجه بیشتری به منشا گسترش این عفونت‌ها و از جمله، استفاده از فاضلاب در آبیاری مزارع سبزی و صیفی‌جات معطوف شود، اما به نظر نمی‌رسد این معضل برطرف شده باشد.
حتی درمورد کارگاه‌های تولید یخ که چند سالی است درباره آن حرف و حدیث‌های فراوانی گفته شده و تاکید شده که باید پروانه وزارت بهداشت داشته باشند و آبی که برای تولید این یخ‌های قالبی استفاده می‌کنند، باید سالم باشد، به نظر می‌رسد هنوز مشکل حل نشده است.
چنانچه قصد استفاده از مواد شیمیایی برای گندزدایی آب را دارید و برچسب ظرف به روشنی نشان‌دهنده خصوصیات آن نیست، ضرورت دارد در هنگام جابجایی ظرف، نهایت احتیاط را به عمل آورید. این مواد خطرناک و سمی است و باید در محیط تاریک و خشک و دور از رطوبت و دسترس کودکان نگهداری شوند و به اطلاعاتی که روی ظرف نوشته شده و تاریخ انقضاء و مصرف آن توجه خاص کنید.
از سوی دیگر، بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در دنیا یک میلیارد نفر از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند و 2 میلیارد نفر از امکانات کافی بهسازی محیط و دفع بهداشتی فاضلاب بهره‌مند نیستند و سالانه 7/1 میلیون کودک در جهان بر اثر اسهال جان خود را از دست می‌دهند که دلیل عمده آن عدم دسترسی به آب آشامیدنی بهداشتی است.
در کشور ما هم اگرچه طبق آمارهای رسمی بیش از 85 درصد مردم به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند، اما مخصوصا در سفر، تامین آب آشامیدنی سالم اهمیت ویژه‌ای می‌یابد و باید خانواده‌ها از چگونگی عملیات گندزدایی آن در شرایط بحرانی و نحوه کسب اطمینان از سلامت آب مصرفی خود، آگاه باشند.
به هموطنانی که در فصل تابستان مسافرت می‌کنند، توصیه می‌شود که غذا را همراه با لیمو ترش مصرف کنند، زیرا لیمو ترش دارای اسید است و مانع از ورود میکروب ناشی از نوشیدن آب آلوده به بدن می‌شود.
محمد جواد دست آموز، کارشناس بهداشت محیط وزارت بهداشت، با بیان این‌که یک فرد می‌تواند با داشتن حداقل یک لیتر آب برای آشامیدن و دو لیتر برای تهیه غذا و مصرف ضروری شستشو در روز، زنده بماند، می‌گوید: البته هر انسان به طور میانگین روزانه به 20 لیتر آب نیاز دارد که بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، تامین حداقل 7 لیتر آن روزانه به صورت گندزدایی شده و کاملا سالم ضروری است.
دست آموز، ضمن تاکید بر این‌که ضرورت دارد برای هر منبع آب یا سیستم آب رسانی، میزان آلودگی آن مورد ارزیابی قرار گیرد، به راه‌های تصفیه آب اشاره میکند و می‌گوید: چنانچه قصد استفاده از مواد شیمیایی برای گندزدایی آب را دارید و برچسب ظرف به روشنی نشان‌دهنده خصوصیات آن نیست، ضرورت دارد در هنگام جابجایی ظرف، نهایت احتیاط را به عمل آورید. این مواد خطرناک و سمی است و باید در محیط تاریک و خشک و دور از رطوبت و دسترس کودکان نگهداری شوند و به اطلاعاتی که روی ظرف نوشته شده و تاریخ انقضاء و مصرف آن توجه خاص کنید.
وی ادامه می‌دهد: بهتر است آب را قبل از مصرف به مدت 3 دقیقه جوشاند و پس از این که خنک شد، مورد استفاده قرار داد و سپس برای بهتر شدن مزه آب، باید آن را چند بار در دو ظرف جا به جا کرد.
دست آموز به هموطنانی که در فصل تابستان مسافرت می‌کنند، توصیه میکند که غذا را همراه با لیمو ترش مصرف کنند، زیرا لیمو ترش دارای اسید است و مانع از ورود میکروب ناشی از نوشیدن آب آلوده به بدن می‌شود.
