استقلال ایران در بیوتکنولوژی دارویی
بزرگترین مجتمع تولید داروهای نوترکیب ایران، مجموعه‌ای که گفته می‌شود پس از تکمیل شدن، در منطقه غرب آسیا منحصر به فرد بوده و ایران را در دانش فنی بیوتکنولوژی دارویی صنعتی سرآمد میکند، با حضور رئیس جمهور،دکتر احمدی نژاد در تاریخ 16 بهمن 1385 به طور رسمی در انستیتو پاستور ایران افتتاح شد.
محمود احمدی‌نژاد افتتاح این مجتمع را هدیه‌ای از جانب متخصصان و دانشمندان و خادمان به ملت ایران و همه ملت‌های منطقه دانست و گفت: ابعاد این دستاورد در نوع خودش اگر نگوییم بی‌نظیر است، حتماً کم‌نظیر است.
وی افزود: این مجموعه به عنوان یک پایگاه و یک مرکز برای بسط دانش و توسعه تحقیقات در اختیار همه دانشمندان و محققان کشور است و این یک امکان بی‌بدیل در کشور ما و منطقه برای کارهای علمی‌و پژوهشی و برای پیشرفت در علوم و فناوری زیستی است.
مجتمع تولید داروهای نوترکیب ایران که در مجموعه‌ای به مساحت حدود 50 هزارمتر مربع با بودجه‌ای در حدود 65 میلیارد تومان ایجاد شده است، دارای بخش‌های متنوعی برای تولید فرآورده‌های نوترکیب شامل واکسن هپاتیتB ، استرپتوکیناز، آلفا اینترفرون و اریتروپویتین و نیز بخش فرمولاسیون و بسته‌بندی است.
این مجتمع با استقرار دو سیستم تولیدی و آزمایشگاهی، فرآورده‌های نوترکیب را از سه طریق مخمر، باکتریایی و سلول‌های جانوری تولید میکند.
به گفته دکتر عبدالحسین روح‌الامینی نجف آبادی، رئیس انستیتو پاستور ایران، این مجتمع از سال آینده توانایی تولید 16 میلیون دوز واکسن هپاتیت B را در ویال‌های 10 دوزی، 300 هزار دوز اریتروپویتین، 5/1 میلیون دوز آلفا اینترفرون و 120 هزار دوز استرپتوکیناز را در یک نوبت کاری دارد که نیاز کشور را برآورده میکند و با فعالیت در نوبت‌های کاری اضافه، امکان برنامه‌ریزی تولید این محصولات برای صادرات به خارج از کشور نیز وجود دارد.
فرآورده‌های نوترکیبی که در این مجتمع بزرگ تولید می شوند،شامل: واکسن هپاتیتB، استرپتوکیناز، آلفا اینترفرون و اریتروپویتین است که از سه طریق مخمر، باکتریایی و سلول‌های جانوری به دست می آیند.
رئیس انستیتو پاستور ایران ضمن بیان این‌که با استقرار سیستم GMP (روشهای بهینه تولید) و GLP (روشهای بهینه آزمایشگاهی )، واحدهای تولیدی این مجتمع مطابق با بالاترین استانداردهای کنترل و تضمین کیفی، فعالیت می‌کنند و به این‌ترتیب، از سال آینده امکان دریافت مجوزهای جهانی صادرات محصولات بیوتکنولوژی به راحتی میسر است، گفت: سیستم کنترل کیفیت فرآورده‌ها، قبل، بعد و حین تولید، یکی از مهم ترین قسمت‌هایی است که ما برای کنترل فرآورده‌های بیولوژیک در کشور داریم و همین بخش برای تضمین کیفیت (QA) در روند تولید داروهایی که توان رقابت با انواع خارجی را داشته باشند و بتوانند گواهی نامه‌های بین‌المللی را دریافت کنند، بسیار مهم است.
تلاش یازده ساله
برنامه‌ریزی برای تولید داروهای نوترکیب در مقیاس صنعتی در کشور ما از سال 1374 شروع شد. در آن زمان فقط 3 کشور آمریکا، بلژیک و کوبا این نوع داروها را تولید می‌کردند.
به گفته ی مسئولان انستیتو پاستور، در آن زمان، انتقال تکنولوژی از کشور آمریکا میسر نبود. شرکت بلژیکی نیز هزینه بالایی طلب می‌کرد. بنابراین بهترین گزینه، انتقال تکنولوژی از کوبا بود.
اما در حال حاضر، با راه‌اندازی مجتمع ملی تولید فرآورده‌های دارویی نوترکیب در مقیاس صنعتی، کشور ما در کل منطقه آسیای جنوب غربی تولید کننده انحصاری این محصولات محسوب می‌شود.
دکتر مرتضی آذرنوش، مدیر پروژه تولید داروهای نوترکیب انستیتو پاستور ایران در رابطه با صرف هزینه‌های کاربردی که تماماً دولتی بوده است، گفت: تا کنون حدود 60 میلیارد تومان به قیمت روز برای استقرار این تکنولوژی در کشور هزینه شده است که این اعتبار علاوه بر ساخت و تجهیز مجتمع، برای فعالیت‌های مختلفی از جمله انتقال دانش فنی از کوبا، خرید تجهیزات و نصب اتاق های تمیز(CLEAN ROOM)، تهیه بانک‌های سلولی مورد نیاز، تدارک بخشی از مواد اولیه و آموزش 450 نفر ماه نیروی انسانی متخصص در کوبا هزینه شده است.
به گفته وی، یکی از پیامدهای مثبت این طرح این بوده است که بلافاصله پس از عقد قرارداد با طرف کوبایی، شرکت طرف قرارداد واکسن هپاتیت B را به نصف قیمت روز به ایران عرضه کرده است( از 5/4 دلار برای بزرگسالان و 5/2 دلار برای اطفال به 5/1 دلار برای اطفال و 3/2 دلار برای بزرگسالان) که همین امر طی 10 سال گذشته حدود 30 میلیون دلار برای کشور صرفه جویی ارزی دربرداشته است.
محصولات حیاتی
به جزواکسن هپاتیتB، بخش دیگر این مجتمع تولید«استرپتوکیناز» است. این دارو برای حل کردن لخته‌هایی که در رگ های خونی تشکیل شده است به کار می‌رود و در بیمارانی‌که به طور ناگهانی دچار انسداد عروق و بروز سکته‌های قلبی در ساعات اولیه می‌شوند، بسیار کارآمد است.
داروی«اینترفرون» نیز که یکی دیگر از محصولات مجتمع تولید داروهای نوترکیب را به خود اختصاص داده است، برای درمان عفونت‌های ویروسی شامل عفونت‌های ناشی از هپاتیت B، هپاتیت C، هپاتیت D مزمن، و نیز برای بیماران سرطانی کاربرد دارد.
در بخش دیگری از مجتمع ملی تولید فرآورده‌های دارویی نوترکیب، داروی«اریتروپویتین» تولید می‌شود. این پروتئین در حالت عادی توسط سلول‌های کبد و کلیه ساخته می‌شود و از فرم ساختگی آن، برای پیشگیری یا درمان کم خونی ناشی از بیماری‌هایی همچون ایدز، سرطان یا جراحی‌هایی نظیر پیوند کلیه استفاده می‌شود.
به گفته دکتر روح الامینی، مجتمع تولید فرآورده‌های نوترکیب در شرایط فعلی با تولید یک میلیون واکسن هپاتیتB قادر به رفع نیازهای داخل است.
منبع: همشهری
