شخیص ودرمان زخم پپتیک(گوارش)
در مطالب قبلی ، علل و علائم بیماری زخم پپتیک گفته شد. در این مطلب چگونگی درمان و پیشگیری این بیماری توضیح داده می شود.
آقای دکتر دکترمحمد جعفر فره‌وش، متخصص بیماری‌های داخلی و فوق تخصص گوارش و آندوسکوپی (استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران) پاسخگوی سئوالات زیر می باشند.
1- راه‌های تشخیص بیماری زخم معده و زخم اثنی‌عشر کدام است؟
معمولاً در افراد جوان اگر علامت‌هایی مانند کاهش وزن، کم‌خونی ، استفراغ و احساس گیر کردن غذا وجود نداشته باشد و فقط درد معده داشته باشند، بایستی از آن‌ها آزمایش خون و تست تنفسی برای میکروب هلیکوباکتر گرفته شود و در صورت اثبات آن، درمان شوند.
ولی در افرادی که بالای 40 سال دارند، یا دچار کم خونی، تهوع و استفراغ هستند یا احساس گیر کردن غذا دارند، حتماً باید آندوسکوپی انجام شود.
برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، باید از انتقال میکروب هلیکوباکتر به انسان جلوگیری شود.
2- راه‌های درمان این بیماری کدام است؟
اگر میکروب هلیکوباکتر در معده وجود داشته باشد، بایستی توسط پزشک متخصص این میکروب با آنتی بیوتیک و داروهای مربوطه درمان شود.
کسانی که از داروهای آسیب زننده به معده استفاده می کنند، باید داروهای کم کننده ی اسید معده را حتماً استفاده نمایند.
اگر عوارض زخم مشاهده شود (مانند خونریزی، سوراخ شدن و انسداد شدید) بیمار باید بستری شود و در غیر این صورت به طور معمول بیماران به صورت سرپایی مداوا می شوند. البته از مراحل بسیار مهم درمان، قطع سیگار و عدم استفاده از مشروبات الکلی می باشد.
3- عدم درمان به موقع این بیماری چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
عدم درمان به موقع ممکن است باعث درد و ناراحتی در بیمار شود و بیمار مجبور شود به طور مداوم از دارو استفاده کند و مراجعات پزشکی مکرر داشته باشد که باعث صرف هزینه ی اقتصادی بالایی می باشد. هم چنین گاهی در اثر عوارضی مانند سوراخ شدن یا خونریزی یا انسداد نیاز به جراحی پیدا می شود و در بعضی مواقع زخم‌های اثنی‌عشر به سمت عقب پاره می شود (به سمت لوزه‌‌المعده) و باعث پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) می شود و اگر چنانچه سوراخ شدگی درمان نشود و جراحی صورت نگیرد، می تواند به اعضای مجاور صدمه ی جدی بزند.
4- آیا بعد از درمان این بیماری، امکان برگشت مجدد آن وجود دارد؟
بله، اگر میکروب هلیکوباکتر به طور کامل درمان نشود یا اگر میکروب نسبت به داروهای تجویز شده مقاوم باشد، بیماری مجدداً برگشت می یابد.
ممکن است به دنبال از بین رفتن میکروب، فرد دوباره میکروب را از محیط بگیرد یا از طریق یکی از اعضای خانواده میکروب منتقل شود.
5-راه‌های جلوگیری از ابتلا به این بیماری کدام است؟
برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، باید از انتقال میکروب هلیکوباکتر به انسان جلوگیری شود. در این راستا باید وضعیت بهداشتی جامعه اصلاح شود، بیمار کشیدن سیگار را ترک کند (چون سیگار هم باعث زخم می شود و هم اثر دارو را کم می کند)، افراد زندگی متعادلی داشته باشند و از فشارهای روحی و استرس‌ها دوری کنند و وعده‌های غذایی منظم و به مقدار کم داشته باشند.
6- آیا استفاده از رژیم غذایی خاصی در بهبود این بیماری یا جلوگیری از آن موثر است؟
در جلوگیری از پیشرفت بیماری یا بهبودی آن، از نظر پزشکی تا کنون رژیم غذایی خاصی ثابت نشده است.
البته مواد غذایی مانند فلفل و مواد غذایی ترش، خراش‌های سطحی در معده ایجاد می کنند و در کسانی که دچار زخم معده هستند، زخم‌ها را بدتر می کنند.
بهتر است در چنین مواردی مصرف میوه و سبزی قطع نشده و با توجه به نیاز بدن، سبزی ها و میوه های تازه توصیه می شود. فقط از مصرف میوه های ترش و کال و حجیم و نفاخ خودداری نمایند.
این بیماران باید از غذاهای سبک استفاده کنند و از مصرف سیگار و الکل و
قهوه خودداری نمایند. غذا را با حجم کم و در ساعات منظم و به دفعات مصرف نمایند.
7- توصیه ی شما به این بیمار 40 ساله کدام است؟
چنان چه از طریق بررسی آزمایشات خون جهت هلیکوباکتر و انجام آندوسکوپی، برای این بیمار تشخیص زخم داده شود، بایستی از داروهای ضد هلیکوباکتر که شامل 3 یا 4 دارو می‌باشد (که دوتای آن آنتی بیوتیک است) استفاده کنند.
مقدار مصرف داروی ضد میکروبی حدود 2 هفته می باشد. باید حدود 4 هفته نیز دارویی مصرف کند که فقط اسید را کاهش می دهد. مطمئن باشد که با انجام اقدامات درمانی مناسب،بهبودی حاصل خواهد شد.
8- توصیه ی کلی شما برای مبتلایان به این بیماری چیست؟
اگر این بیماران سیگار مصرف می کنند، به طور قطع باید سیگار را ترک کنند و چنان چه اقدامات درمانی را به طور کامل انجام دهند به طور یقین بیماری درمان خواهد شد. اگر با انجام اقدامات درمانی مناسب، باز هم بیماری در این افراد پیشرفت کند ممکن است این علایم مربوط به علت‌های دیگری مانند برگشت اسید معده به مری (ریفلاکس) یا مشکلات سنگ‌های کیسه صفرا یا روده ی تحریک پذیر یا اختلالات فونکسیونل (عملکردی) معده باشد که بیشتر با استرس و اضطراب ارتباط دارد.
توصیه می کنم اگر چاق هستند، وزن خود را تا حد متعادل کاهش دهند و ورزش و پیاده روی کنند تا هم آرامش روحی و هم سلامت جسمانی بهتری داشته باشند
