اهدای خون سالم = اهدای زندگی
خون چیست ؟
خون بافت مایع بدن است که کار تغذیه و تنفس سلول های بدن را به عهده دارد. قلب با عمـل تلمبـه ای ( پمپـاژ) خود ، این بـافت مایع را در رگ هـای بدن به جریان می اندازد . خون مواد غذایی و اکسیژن را به تمام سلول های بدن می رساند و مواد زائد آنها را ، جهت دفع به کلیه ها ، کبد و شش ها حمل می کند .
ترکیب خون :
1- قسمت سلولی که شامل گلبول های قرمز و سفید ، و پلاکتها می باشد و 45 درصد حجم خون را تشکیل می دهد .
2- قسمت مایع ( پلاسما) که حاوی آب ، املاح ، هورمون ها ، عوامل انعقادی و مواد آلی ( چربی ، پروتئین و مواد قندی ) است و وظیفه حمل غذای جذب شده از دستگاه گوارش به بافت ها و سلول های بدن و نیز دفع مواد زائد را به کلیه ها و کبد به عهده دارد و 55 درصد از حجم خون را تشکیل می دهد.
عناصر سلولی خون چیست ؟
1- گلبول قرمز
2- گلبول سفید
3- پلاکت
گلبول قرمز :
گلبول های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن به تمام سلول های بدن و بازگرداندن گاز کربنیک از سلول ها به ریه ها را به عهده دارند . عمر مفید گلبول های قرمز در بدن 120 – 110 روز است. تعداد آنها به طور طبیعی در مردها 6 – 5/4 و در زن ها 5/5 – 4 میلیون در هر میلیمتر مکعب خون است .
گلبول سفید :
گلبـولهـای سفیـد ، به دو دسته تک هستـه ای ( شامـل لنفوسیت هـا و منوسیت هـا ) و چند هسته ای ( شامل نوتروفیل ها ، ائوزینوفیل ها و بازوفیل ها ) تقسیم می شوند که کار آنها دفاع از بدن در مقابل عوامل خارجی ( بیماری زا ) است . تعداد آنها به طور طبیعـی در بزرگسالان بیـن 10000 – 4000 ( به طـور متـوسط 7000 ) در هـر میلیمترمکعب خون است .
پلاکت :
پلاکت ها ، کوچکترین سلول بافت خون می باشند و در انعقاد خون نقش دارند . طول عمر آنها در بدن ، 18 - 10 روز است .
مواد پروتئینی پلاسما :
1- آلبومیـن ، که با ایجـاد فشـار اُسمـزی مانع خروج پلاسمـای مـویـرگ هـا می شود.
2- گلوبولیـن ، که بـاعث افـزایش مقاومت بدن در مقابل عوامل عفونی و بیگانه می گردد.
شرایط فرد اهدای کننده ی خون :
1- سن بین 65 – 17 سال باشد .
2- وزن حداقل 50 کیلوگرم باشد .
3- فشارخون متعادل داشته باشد .
4- کم خون نباشد .
5- سابقه هپاتیت ویروسی ، برخی دیگر از بیماری های عفونی ، بیماری های مهم و جدی قلبی و ریوی را نداشته باشد .
6- معتاد به مواد تزریقی و الکل نباشد .
7- از آخرین اهدای خون قبلی وی حداقل هشت هفته گذشته باشد .
مزایای اهدای خون :
علاوه بر اجر دنیوی و اخروی ، عبارتند ا :
1- نجات جان انسانها
2- انجام معاینات پزشکی
3- کاهش بیماری های قلبی و عروقی ، و سکته قلبی و مغزی
4- کاهش اضطراب ، افزایش احساس پویایی و ایجاد تعهد فردی
5- فعال شدن مراکز خونساز بدن
6- تعیین گروه بندی RH وABO خون
7- انجام آزمایشات ایمنی از نظر بیماریهای ایدز ، هپاتیت C وB ، و سیفلیس
مقدار خون در بدن :
معمولاً مقدار خون در مردها کمی بیشتر از زنهاست .
یک سیزدهم وزن بدن یا به عبارت دیگر هفت تا هشت درصد وزن بدن را خون تشکیل می دهد یا می توان گفت:
در مردها به ازای هر کیلـوگرم وزن بدن 70 و در زن ها 65 میلی لیتر خون ، وجود دارد . یعنی یک شخص بالغ با وزن حدود 70 کیلوگرم ، به طور متوسط در حدود پنج لیتر خون در بدن دارد .
مراحل اهدای خون :
مقدمه : مراکز انتقال خون باید مطمئن شوند که اهدای خون ، هیچگونه زیانی به شما نمی رساند و نیز می باید اطمینان حاصل شود که خون شما برای شخصی که آن را دریافت می نماید، کاملاً بی ضرر است .
1- قبل از اهدای خون ، پیام های مهم سازمان مطالعه شود .
2ـ در قسمت پذیرش ، مشخصات فردی در فرم مخصوصی ثبت گردد.
3ـ معاینات پزشکی : قبل از اهدای خون ، چندین سئوال در مورد تاریخچه پزشکی شما ، سلامت و روش زندگی شما در گذشته و حال پرسیده می شود. این سئوالات فقط به منظور حفظ سلامت شما و سلامت شخصی است که خون شما را دریافت می نماید . هرگونه سئوال در مورد اطلاعات شخصی به صورت محرمانه حفظ شده و از آن به منظور دیگری استفاده نخواهد شد . به شما گفته می شود که آیا برای اهدای خون مناسب هستید و اگر خیر ، آیا می توانید در آینده خون اهدا نمائید. در صورت نیاز، شما به یک مرکز بهداشتی یا مشاوره برای مراقبت یا مشاوره بیشتر راهنمایی می شوید. معاینه پزشکی مختصری از شما به عمل می آید تا نبض ، فشارخون و وزن شما کنترل گردد . سپس پزشک مرکز انتقـال خـون مشخص می کند شما می توانید خون اهدا نمایید یا خیر ؟ و مقدار خون اهدایی شما توسط پزشک مشخص می گردد.
4ـ خونگیری : سپـس روی تخـت راحتـی قـرار مـی گیـریـد پس از انتخاب رگ ( ورید) مناسب ، محل ورود سوزن و اطراف آن در ناحیه داخل آرنج شما با محلول های ضد عفونی کننده تمیز می شود . سپس یک خونگیر آموزش دیده ، سوزن استریل را که به یک کیسه خون متصل است و برای اولین بار فقط جهت استفاده شما باز شده ، وارد ورید شما می نمـاید. زمـان جمـع آوری خون نباید بیشتر از 10 دقیقه طول بکشد.
5ـ استراحت و پذیرایی : پس از پایان خونگیری ، کمی استراحت نموده و پس از پذیرایی ، مرکز انتقال خون را ترک می نمایید.
کل مراحل اهدای خون ، حداکثر 30 دقیقه طول می کشد.
دستورالعمل برای اهدا کنندگان بعد از اهدای خون :
1. چندساعت بعد از اهدای خون، مایعات بیشتری نسبت به قبل بنوشید ( بدون الکل ).
2. غذای سالمی میل کنید .
3. مدت نیم ساعت بعد از اهدای خون ، سیگار نکشید .
4. اگر در محل اهدای خون خود ( بازو ) خونریزی وجود دارد ، دست خود را بالا بگیرید و فشار دهید .
5. اگر حالت غش یا گیجی دارید ، طوری بنشینید تا سر شما بین زانوهایتان قرار گیرد و یا به نحوی دراز بکشید که سر شما پایین‌تر از بدنتان قرار بگیرد.
6. تمام فعالیت های معمول خود را می‌توانید بعد از نیم ساعت از سر بگیرید . در هر حال از هر گونه فعالیت شدید در ادامه روز خودداری کنید.
7. پانسمان می تواند بعد از 24 ساعت برداشته شود.
8. اگر بعد از اهدای خون ، حال خوبی نداشتید می‌توانید با مرکز انتقال خون محل خود تماس بگیرید و با پزشک یا پرستار حاضر در مرکز ، مشاوره کنید.
مصرف کنندگان خون اهدایی شما چه کسانی هستند؟
.بیماران دچار کم خونی ، تالاسمی، هموفیلی، دیالیزی ، سرطانی ، فاویسم و سوختگی شدید
.نوزادان مبتلا به زردی شدید
.مجروحین تصادفات و حوادث
.بیماران نیازمند به پیوند عضو
.زنان باردار که دچارخونریزی می شوند
.بیمارانی که تحت عمل های جراحی قرار می گیرند
به یاد داشته باشید ، اهداء خون ، اهداء زندگی است پس با اهداء خون خود ، زندگی را به بیماران نیازمند هدیه کنیم .
