نوسانات سن بلوغ در دختران ایرانی

در حالی‌که اغلب متخصصان، سن شروع بلوغ دختران در ایران را بین 9 تا 11 سالگی عنوان می‌کنند، ارزیابی وضعیت 4 هزار دختر در تهران که توسط گروه کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران و مرکز تحقیقات رشد و تکامل این دانشگاه انجام شده، نشان می‌دهد چاقی ارتباط مستقیم با کاهش سن بلوغ در دختران دارد و هر چه میزان چاقی بیشتر باشد، سن بلوغ دختران پایین‌تر می‌آید.

 به این ترتیب، با افزایش شیوع چاقی، سن بلوغ در دختران ایرانی و به خصوص در شهرهای بزرگ مثل تهران، رو به کاهش گذاشته است.

بر اساس آمارها،  در ایران در 20 سال گذشته تعداد کودکان مبتلا به چاقى 3 برابر شده است و 6 درصد کودکان ایرانی در سنین مدرسه، چاق‌اند.

دکتر علی ربانی، متخصص کودکان و فوق ‌تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران که مسئولیت این طرح تحقیقاتی را در تهران بر عهده داشته، با اشاره به اینکه بلوغ زودرس می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری باشد و اگر سیر سریعی داشته باشد، در قد نهایی فرد تأثیر دارد، به همشهری می‌گوید: حاصل تحقیق روی 4‌هزار و 20 نفر، نتایج مختلفی را به ما نشان داد؛ از جمله اینکه بلوغ در دختران ایرانی نسبت به کشورهای دیگر مورد مطالعه از قبیل مصر و آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی زودتر است و حتی در سن 7 سالگی شروع می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: دومین نتیجه این مطالعه این بود که  معمولاً دوران بلوغ  2 سال است،  ولی متوسط طول دوران بلوغ در ایران بیشتر است،  یعنی به‌ طور کلی هم سن شروع بلوغ در ایران زودتر و هم سن خاتمه ی آن دیرتر است.

بلوغ زیر 7 سال

نکته قابل تأمل در این تحقیق این بود که بلوغ در دخترانی که وزن بیشتری داشتند، زودتر از حد معمول شروع شده بود؛ در حالی‌که به گفته دکتر ربانی آنچه در کتاب‌ها آمده، این است که وزن کمتر منجر به بلوغ دیرتر از حد معمول می‌شود.

استاد دانشگاه علوم‌ پزشکی تهران با اشاره به اینکه در مطالعه یاد شده معلوم شد 2 درصد دختران ایرانی زیر 7 سال به بلوغ می‌رسند، در ادامه تأکید می‌کند: توصیه من به والدین این است که با شروع علائم بلوغ، به قد کودک خود توجه کنند و این را بدانند که در این هنگام فرد بالغ کاملاً باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد تا سیر بلوغ تند نباشد و فرصت رشد را از فرد نگیرد.

دکتر ربانی با توضیح اینکه بلوغ 5 مرحله دارد و 2 سال طول می‌کشد تا این مراحل خود را نشان دهند، ادامه می‌دهد: مرحله اول قبل از بلوغ است؛ مرحله پنجم هم زمانی است که فرد کاملا بالغ شده است و در مراحل 2 و 3 و 4 علائم مختلف بلوغ، خود را به تدریج نشان می‌دهند.

به گفته وی، طول مدت این 3 مرحله نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است، یعنی ممکن است در فردی بین مرحله 2 و 3، سه ماه و در فرد دیگر یک سال طول بکشد.

کودکان بالغ

اما در حالی که چاقی، معضل و اپیدمی تمام کشورهای جهان است، چرا بلوغ زود‌رس بیشتر در دختران ایرانی خودش را نشان می‌دهد؟ دکتر ربانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: البته این مشکل فقط مخصوص کشور ما نیست، بلکه نسبت به کشورهای مورد مطالعه،  ایران در رتبه اول بود و احتمالا می‌توان چنین نتیجه‌ای را به خیلی از کشورها نسبت داد.

این فوق‌تخصص غدد با بیان اینکه بیولوژی بدن سن بلوغ را برای هر فردی تعیین کرده است،  می‌گوید: بدیهی است که اگر ما عوامل بلوغ از قبیل وزن را پایین نگه‌داریم، بلوغ دیرتر شروع می‌شود.

یعنی اگر قرار باشد فردی در وزن 37 کیلو‌گرم به بلوغ برسد، طبیعی است که هر چه فرد دیرتر به این وزن برسد، بلوغ نیز در او دیرتر شروع می‌شود و این امر در قد او هم تأثیر خواهد داشت.

با این حال بر اساس تحقیقاتى که در دانشگاه میشیگان انجام شده است، دخترانی که در سن 3 سالگى اضافه وزن دارند، در سن 9 سالگى وارد دوره بلوغ شده و حتى علائم اولیه بلوغ را در سن 9-8 و حتى 7 سالگى نشان دادند.

بلوغ‌های مرضی در دختران

دکتر علی ربانی، متخصص کودکان و فوق ‌تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در تشریح فرایند بلوغ می‌گوید: وقتی بلوغ شروع می‌شود، هیپوتالاموس، هیپوفیز و گنادوتروپین‌ها(غدد جنسی) فعال می‌شوند.

هیپوتالاموس، هیپوفیز را تحریک می‌کند، هیپوفیز، تخمدان را تحریک می‌کند و تخمدان هم استروژن ترشح می‌کند.

استروژن باعث بسته شدن اپی‌نفرین یعنی قسمتی می‌شود که باعث رشد استخوان است و اگر این اتفاق زود بیفتد، قد کوتاه می‌شود.

اما ظاهرا بلوغ زودرس فقط به چاقی مربوط نمی‌شود و بیماری‌های دیگر از قبیل بیماری‌های آنزیمی، ترومای مغزی، ضربه‌های مغزی، آنسفالیت‌ها، کم‌کاری تیروئید و... نیز در ایجاد نوع مرضی آن مؤثرند.

دکتر ربانی با اشاره به اینکه بلوغ به دو دسته بلوغ مرضی و غیر مرضی تقسیم‌ می‌شود،  می‌گوید: نکته بسیار مهم این است که قبل از تمام شدن دوران بلوغ، این بیماری‌ها باید تحت درمان‌های دوره‌ای و اختصاصی قرار گیرند.

به گفته دکتر ربانی آمپول‌های دیفرلین یا دکاپپتیل که از دسته آنالوگ‌های طولانی ‌اثر GNRH هستند، هر 4 هفته یک‌بار تزریق می‌شوند و فرد باید هر 2 ماه یک‌بار توسط پزشک معاینه شود. وی تأکید می‌کند: بی‌تحرکی و غذاهای پُرکالری در زندگی امروز به خصوص در تک‌فرزندان منجر شده که در اغلب دختران ایرانی به جای این‌که سالانه شاهد 2 کیلو اضافه وزن باشیم، این مقدار افزایش پیدا کند.

عوارض روانی

در حالی که به عقیده متخصصان هنوز هیچ‌ علت قطعی و شناخته شده‌ای در خصوص علت شروع دوران بلوغ وجود ندارد، دکتر علیرضا استقامتی، فوق‌تخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به همشهری می‌گوید: با این حال ما می‌دانیم که اگر چربی به حد مشخصی برسد، بلوغ خودش را نشان می‌دهد. بلوغ‌ها به 3 دسته بلوغ زود‌رس، بلوغ تسریع ‌شده و بلوغ معمولی تقسیم می‌شوند، به گونه‌ای که بلوغ زود‌رس در کمتر از سن 8 سالگی خودش را نشان می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه بیشتر تمرکز ما روی بلوغ تسریع‌ شده است، توضیح می‌دهد: این نوع از بلوغ حالت بینابینی دارد، یعنی زودتر از سن 8 سالگی شروع نمی‌شود، اما از سن معمولی خود زودتر شروع می‌شود. این نوع بلوغ بیشتر در جامعه ی ما شایع است و علاوه بر چاقی عوامل محیطی دیگر هم در شروع آن تأثیر دارند.

دکتر استقامتی نیز به عوارض بلوغ زود‌رس اشاره می‌کند و می‌گوید: از کوتاهی قد و غیر ‌نرمال بودن وزن که بگذریم، عوارض روانی این نوع بلوغ هم بسیار آزار‌دهنده هستند، به‌طوری که فرد از نظر روانی نیز با بقیه همسالان خود ناهمگونی دارد و از شرایط طبیعی جامعه دور می شود.

به عقیده وی همین تغییرات رفتاری در نتیجه بلوغ زودرس و عدم همخوانی نسبت به همسالان، مشکلات اجتماعی عدیده‌ای را نیز با خود به همراه خواهند داشت که باید برای رفع آنها چاره‌اندیشی شود.

باورهای غلط درباره سرماخوردگی کودکان

در ادامه ی مطلب قبلی با عنوان" خودسرانه بچه ها را معالجه نکنید"، در این مطلب سایر باورهای غلط درباره سرماخوردگی کودکان را برای شما بیان می کنیم.

برای کاهش دردهای عضلانی چه‌ کار باید کرد؟

این دردها ممکن است با عفونت و درد گوش همراه باشد. تسکین این درد باید با استامینوفن صورت گیرد، ولی متأسفانه هنوز خیلی از والدین با دود سیگار سعی در کاهش درد گوش دارند در حالی که این کار اصلا فایده ندارد. البته گرم کردن ناحیه دردناک کمی تسکین دهنده است، منتها دود سیگار به‌ویژه اگر کودک آلرژی داشته باشد، بیماری او را تشدید می‌کند.

کودکی که سرما می‌خورد، مسلما اشتهایش کم است و همین مادر را نگران می‌کند. آیا درست است که در این مواقع کودک را وادار به خوردن غذای بیشتری کنیم؟

خیر، در اینجا مادر باید تعداد دفعات غذا دادن را بیشتر کند، نه اینکه او را وادار به خوردن غذای بیشتری در یک وعده کند.

به توصیه‌های تغذیه‌ای در دوران سرماخوردگی هم اشاره می‌کنید؟

بسته به سن کودک باید توصیه‌های تغذیه‌ای را رعایت کرد. اگر کودک شیر‌خوار بود، باید فواصل شیر‌دهی کمتر شود. از مایعات زیاد استفاده شود. محدودیت غذایی راهم برای کودک ایجاد نکنیم البته اگر آلرژی در کار نبود، چون کودک در این دوره کم‌اشتها است و با محدودیت غذایی ممکن است زیاد وزن از دست بدهد.

مسئله دیگری که باعث وحشت مادران می‌شود، تب کودک است و مادر فکر می‌کند که این تب منجر به تشنج می‌شود. در چند درصد موارد تب کودک با تشنج همراه است؟

ببینید، مقدار تب در سرما‌خوردگی‌ها خفیف است و در ضمن کودک زیر 6 ماه هنگام تب به هیچ‌وجه تشنج نمی‌کند، مگر این که بیماری ‌دیگری در کار باشد.

حالا یک سؤال دیگر. اگر مادر تمام این نکات را بداند، نیازی به مراجعه به پزشک هست؟

اگر مادر اقدامات اولیه را برای جلوگیری از عود سرماخوردگی انجام دهد، مثل استفاده از مایعات و قطره بینی و دستگاه بُخور، در صورت ادامه بیماری، باید به پزشک مراجعه کند، چون شاید بیماری را به درستی تشخیص نداده باشد.

آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیری در درمان بیماری دارند؟

متأسفانه تصور غلط دیگر این است که خیلی از مادران فکر می‌کنند سرماخوردگی کودکشان با آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شود و برای همین، قبل از مراجعه به پزشک، به کودک آنتی‌بیوتیک می‌دهند. از طرف دیگر، این گروه از مادران اصرار دارند که حتی اگر پزشک هم برای کودک آنتی‌بیوتیک تجویز نکند، کودک را به امید تجویز این دارو، به پزشک دیگری ارجاع ‌دهند، در حالی‌که نوع میکروب سرماخوردگی با نوع میکروب بیماری‌های دیگر متفاوت است و آنتی‌بیوتیک هیچ جایی در درمان آن ندارد.

آقای دکتر، تصور خیلی از والدین این است که سرماخوردگی کودکشان، بدن او را مستعد ابتلا به سرماخوردگی بعدی می‌کند یا از سرماخوردگی بعدی جلوگیری می‌کند. به‌ نظر شما این باور درستی است؟

خیر، سرماخوردگی‌ها ممکن است پی در پی بوده و عوارض داشته باشند، ولی اینکه یک سرماخوردگی منجر به سرماخوردگی بعدی ‌شود، اصلا درست نیست.

علاوه بر این، یک سرماخوردگی به هیچ‌وجه از سرماخوردگی بعدی جلو‌گیری نمی‌کند، چون ما ویروس های زیادی داریم که هر کدام برای کودک بیماری‌زا هستند، مثل رینو ویروس، ویروس ‌آنفلوانزا و... . اگر مادر این ها را بداند، هر بار که کودک سرما می‌خورد، توهم این را ندارد که بدن کودکش مستعد ابتلا به سرماخوردگی بعدی شده است.

واکسن آنفلوانزا و نقش ایمن‌کننده آن در مقابل سرماخوردگی چیست؟

متأسفانه این واکسن به غلط به‌ عنوان واکسن سرماخوردگی تبلیغ می‌شود، در حالی‌که بیش از صد نوع ویروسی که وارد بدن می‌شوند، شاید فقط یک یا دو تا از آنها مربوط به آنفلوانزا باشند و چون علائم آنفلوانزا شدید است، این واکسن برای ویروس‌های مربوط به آن تولید می شود، نه برای بقیه ویروس‌ها.

زدن واکسن آنفلوانزا از سرماخوردگی با ویروس‌های دیگر جلوگیری نمی‌کند.

دکتر علی‌اصغر حلیمی- متخصص اطفال

استاد‌یار دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش

نوزادان کدام مادران، شش‌ ماهه‌اند؟

تولد نوزاد نارس و زودرس، یکی از معماهایی است که هنوز پاسخ آن به‌طور کامل داده نشده؛

معمایی که نوعی کابوس برای مادران باردار هم هست، این که آیا رنجی که این چند ماهه متحمل شده‌اند، به ثمر می‌نشیند، یا باید شاهد تولد نوزادی باشند که هنوز وزن کافی ندارد و آمادگی ریه‌هایش برای نفس کشیدن در این دنیا کامل نشده است؟

هر روز اخبار تازه‌ای از تلاش محققان برای گشودن راز این معما منتشر می‌شود و یکی از آنها، نشان‌دهنده رابطه بین چربی‌های مضر خون مادر و زایمان زودرس او است.

جرقه ایده اصلی این پژوهش وقتی در ذهن محققان دانشگاه پیتسبورگ در پنسیلوانیای آمریکا زده شد که چندی پیش گزارشی منتشر شد مبنی بر این که «مادرانی که زایمان زودرس دارند، بیشتر به بیماری‌های قلبی دچار می‌شوند و احتمال مرگ آنها بر اثر این بیماری‌ها بیشتر است.» محققان این طور حساب کردند که ممکن است یک عامل مشترک در این خانم‌ها وجود داشته که هم آنها را مستعد بیماری‌های قلبی کرده و هم مستعد زایمان زودرس.

بنابراین سعی کردند میزان تأثیر عوامل شناخته‌شده در بروز بیماری‌های قلبی را روی زایمان زودرس بررسی کنند.

برای بررسی این تأثیر، محققان 300 نفر از زنان باردار را انتخاب کردند و میزان کلسترول و تری‌گلیسیرید خون آنها را طی زمان بارداری اندازه‌گیری کردند. همچنین نوعی پروتئین را در خون آنها اندازه گرفتند، موسوم به پروتئین واکنشی C ( CRP).

این پروتئین نشانگر وجود حالت التهابی در انسان است و در افراد مستعد بیماری‌های قلبی بالاست و همچنین به‌طور طبیعی در زمان بارداری بالا می‌رود.

تحلیل اطلاعات به دست‌آمده نشان داد زنانی که قبل از هفته 21 بارداری، دچار چربی بالا در خون‌شان بودند، 2 برابر بیشتر از زنان با چربی متعادل، دچار زایمان زودرس شدند، یعنی نوزادشان در سن 34 تا 37 هفتگی به دنیا آمد.

همچنین آنهایی که CRP بالاتری از سایر زنان باردار داشتند، 3 برابر بیشتر احتمال داشت که نوزاد نارس به دنیا بیاورند. نکته قابل‌تامل این که زنانی که هر 2 عامل چربی خون و CRP آنها مشکل داشت، 6 برابر بیشتر از سایر زنان احتمال داشت که نوزادشان زودتر از 34 هفتگی به دنیا بیاید.

هنوز این گروه تحقیقاتی توجیه مناسبی برای رابطه بین چربی خون و حالت التهابی با زایمان زودرس ندارند؛ حدس آنها این است که شاید وجود این اختلالات، باعث شود جفت نتواند به‌طور کامل تشکیل شود و همین موجب جداشدگی‌ها یا خون‌ریزی‌های کوچک در آن شده و فرایند زایمان را جلو بیندازد.

این محققان در گزارش نتایج مطالعه‌شان، در شماره اول دسامبر نشریه «اپیدمیولوژی آمریکا» استفاده درمانی از این اطلاعات را به انجام مطالعات تکمیلی موکول کرده‌اند؛ مطالعاتی که نشان دهد آیا این زنان قبل از بارداری هم دچار CRP و چربی خون بالا بوده‌اند یا نه.

آنها می‌گویند هنوز زود است که بخواهیم کنترل چربی خون را به‌عنوان راهی برای پیشگیری از زایمان زودرس توصیه کنیم.

این در حالی است که مطالعات پیشین نشان داده بودند، زنانی که اضافه‌وزن دارند یا چاق هستند، بیشتر از سایر زنان در معرض سقط جنین هستند. بنابراین بهتر است از روی احتیاط هم که شده، زنان قبل از بارداری وزن خود را به حد متعادل برسانند و در هنگام بارداری هم با رعایت پرهیز غذایی لازم و نیز ورزش کردن، از اضافه‌وزن بیش از حد مجاز و طبیعی خود جلوگیری کنند.

دل ‌درد بچه‌ها شاید به خاطر یبوست باشد  

بچه‌ها، موجودات معصومی هستند که تشخیص علت واقعی بیماری آنها به سادگی بزرگترها نیست، مهمترین علت این دشواری هم ، دایره محدود لغات و واژگانی است که می ‌توانند در آن مانور بدهند.

این پزشکان و والدین هستند که باید حواسشان باشد و علت بی ‌قراری‌ها و درد‌ها و ناراحتی‌های بچه‌ها را، بدون این که منتظر بیان آنها باشند، بفهمند و گرنه به امید بچه‌ها نمی‌ توان بود.

تازه ‌ترین اخبار پزشکی هم نشان می ‌دهد که یکی از مهمترین علل دل‌ درد بچه‌ها، یعنی یبوست، در معاینات و تشخیص‌های پزشکان، نادیده گرفته می ‌شود. این مطالعات نشان می ‌دهد یبوست بچه‌ها آنقدر شایع هست که در هر دل‌ دردی در بچه‌ها، در فهرست تشخیص‌های احتمالی والدین و پزشکان اطفال قرار گیرد.
به گزارش رویترز، محققان بیمارستان دانشگاهی "یووا" در آمریکا، 83 کودک 4 تا 18 ساله را، که به‌ دلیل درد شکم مراجعه کرده بودند، بررسی کردند و متوجه شدند نیمی از آنها، دچار یبوست هستند.

بررسی‌ها نشان داد که 35 درصد از کل این کودکان، یبوست مزمن داشته‌اند، یعنی بیشتر از 2 ماه بوده که با آن دست به گریبان بوده‌اند.

13 درصد باقی‌ مانده، یبوست حاد داشته‌اند ، در حالی که نه بچه‌ها، که برخی از آنها در سنین نوجوانی بوده‌اند، و نه والدین‌شان، این یبوست را به  شکم ‌درد شان ارتباط نمی داده اند.

بیشتر این کودکان، به ‌دنبال یبوست، دچار سختی در دفع، درد شکم در زمان اجابت مزاج، حجم بالای مدفوع در هنگام دفع و نیز یک بار  یا بیشتر بی ‌اختیاری در دفع مدفوع، در هفته، بوده‌اند، مشکلاتی که قاعدتاً باید توجه والدین را به رابطه بین دل ‌درد و مشکل در دفع مدفوع، به ‌دلیل سفتی بیش از حد آن، جلب می ‌کرده ولی نکرده است.

بررسی‌های این محققان نشان داد که در 13 درصد موارد، علت اصلی درد شکم بچه‌ها یافت نشده که خوشبختانه در تمامی موارد خود به‌ خود برطرف شد. در به ترتیب 7 درصد، 14 درصد و 8 درصد موارد هم، علت درد شکم، ناشی از کولیک، عفونت یا علل دیگر بوده، در حالی که 2 درصد دردهای شکمی این کودکان، به ‌دلیل فتق، آپاندیسیت یا علل دیگر، به درمان جراحی نیاز داشته است.

با توجه به شیوع بالای یبوست در کودکان، و نیز به ‌دلیل همان محدودیتی که در گرفتن شرح‌حال از آنها وجود دارد، این محققان توصیه می ‌کنند، پزشکان در مواجهه با درد شکمی کودکان، حتماً به این تشخیص توجه کنند و درصورت لزوم، معاینه مقعدی آنها را نیز انجام دهند.

به گفته کارشناسان، یبوست کودکان در بیشتر موارد، علل تغذیه‌ای و رفتاری دارد. بنابراین والدین در اولین برخورد و قبل از استفاده از داروها و شربت‌های ملین، باید شیوه تغذیه کودک را اصلاح کنند و سعی کنند خوراکی‌های ملین در رژیم غذایی او بگنجانند.
مشکلات رفتاری نیز از علل دیگری است که متخصصان اطفال در این باره ذکر می‌ کنند. ترس و تداعی‌های منفی از توالت و فضای آن، یکی از مهمترین عللی هستند که کودک را به مقاومت در برابر اجابت مزاج وا می‌ دارد.

نکته در اینجاست که بروز یبوست، باعث درد بیشتر در هنگام دفع می ‌شود و به‌ طور نا خود آگاه باعث می‌ شود کودک احساس بدتری نسبت به دفع داشته باشد و بنابراین بازهم بیشتر در برابر آن مقاومت کند و همین باعث تشکیل یک چرخه معیوب و بدتر شدن مشکلات او می ‌شود.

به‌ دلیل عوارض گوناگونی که یبوست می ‌تواند داشته باشد، چه در دراز مدت و چه در کوتاه ‌مدت، پزشکان توصیه می‌ کنند با مشورت پزشک، هرچه زودتر درمان کودک مبتلا به آن را، به نتیجه برسانید.

                                                                                                                                          منبع: روزنامه همشهری

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]