اهدای خون سالم = اهدای زندگی

خون چیست ؟

خون بافت مایع بدن است که کار تغذیه و تنفس سلول های بدن را به عهده دارد. قلب با عمـل تلمبـه ای ( پمپـاژ) خود ، این بـافت مایع را در رگ هـای بدن به جریان می اندازد . خون مواد غذایی و اکسیژن را به تمام سلول های بدن می رساند و مواد زائد آنها را ، جهت دفع به کلیه ها ، کبد و شش ها حمل می کند .

ترکیب خون :

1- قسمت سلولی که شامل گلبول های قرمز و سفید ، و پلاکتها می باشد و 45 درصد حجم خون را تشکیل می دهد .

2- قسمت مایع ( پلاسما) که حاوی آب ، املاح ، هورمون ها ، عوامل انعقادی و مواد آلی ( چربی ، پروتئین و مواد قندی ) است  و وظیفه حمل غذای جذب شده از دستگاه گوارش به بافت ها و سلول های بدن و نیز دفع مواد زائد را به کلیه ها و کبد به عهده دارد و 55 درصد از حجم خون را تشکیل می دهد.

عناصر سلولی خون چیست ؟

1-     گلبول قرمز

2-     گلبول سفید

3-     پلاکت

گلبول قرمز :

گلبول های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن به تمام سلول های بدن و بازگرداندن گاز کربنیک از سلول ها به ریه ها را به عهده دارند . عمر مفید گلبول های قرمز در بدن 120 – 110 روز است. تعداد آنها به طور طبیعی در مردها 6 – 5/4 و در زن ها 5/5 – 4 میلیون در هر میلیمتر مکعب خون است .

گلبول سفید :

گلبـولهـای سفیـد ، به دو دسته تک هستـه ای (  شامـل لنفوسیت هـا و منوسیت هـا ) و چند هسته ای  ( شامل نوتروفیل ها ، ائوزینوفیل ها و بازوفیل ها ) تقسیم می شوند که کار آنها دفاع از بدن در مقابل عوامل خارجی ( بیماری زا ) است  . تعداد آنها به طور طبیعـی در بزرگسالان بیـن 10000 – 4000 ( به طـور متـوسط 7000 ) در هـر میلیمترمکعب خون است  .

پلاکت :

پلاکت ها ، کوچکترین سلول بافت خون می باشند و در انعقاد خون نقش دارند . طول عمر آنها در بدن ،  18 - 10 روز است .

مواد پروتئینی پلاسما :

 1- آلبومیـن ، که با ایجـاد فشـار اُسمـزی مانع خروج پلاسمـای مـویـرگ هـا می شود.

2- گلوبولیـن ، که بـاعث افـزایش مقاومت بدن در مقابل عوامل عفونی و بیگانه می گردد.

شرایط فرد اهدای کننده ی خون :

1-     سن بین 65 – 17 سال باشد .

2-     وزن حداقل 50 کیلوگرم باشد .

3-     فشارخون متعادل داشته باشد .

4-     کم خون نباشد .

5-     سابقه هپاتیت ویروسی ، برخی دیگر از بیماری های عفونی ، بیماری های مهم و جدی قلبی و ریوی را نداشته باشد .

6-     معتاد به مواد تزریقی و الکل نباشد .

7-     از آخرین اهدای خون قبلی وی حداقل هشت هفته گذشته باشد .

مزایای اهدای خون :

علاوه بر اجر دنیوی و اخروی  ، عبارتند ا  :

1-    نجات جان انسانها

2-     انجام معاینات پزشکی

3-    کاهش بیماری های قلبی و عروقی ، و سکته قلبی و مغزی

4-     کاهش اضطراب ، افزایش احساس پویایی و ایجاد تعهد فردی

5-     فعال شدن مراکز خونساز بدن

6- تعیین گروه بندی RH  وABO  خون

7- انجام آزمایشات ایمنی از نظر بیماریهای ایدز ، هپاتیت   C وB ، و سیفلیس

مقدار خون در بدن :

معمولاً مقدار خون در مردها کمی بیشتر از زنهاست .

یک سیزدهم وزن بدن یا به عبارت دیگر هفت   تا  هشت  درصد وزن بدن را خون تشکیل می دهد  یا می توان گفت:

در مردها به ازای هر کیلـوگرم وزن بدن 70 و در زن ها 65 میلی لیتر خون ، وجود دارد . یعنی یک شخص بالغ با وزن حدود 70 کیلوگرم ، به طور متوسط در حدود پنج  لیتر خون در بدن دارد .

مراحل اهدای خون :

مقدمه : مراکز انتقال خون باید مطمئن شوند  که اهدای خون ، هیچگونه زیانی به شما نمی رساند و نیز می باید اطمینان حاصل شود که خون شما برای شخصی که آن را دریافت می نماید، کاملاً بی ضرر است .

1- قبل از اهدای خون ، پیام های مهم سازمان مطالعه شود .

2ـ در قسمت پذیرش ، مشخصات فردی در فرم مخصوصی ثبت گردد.

3ـ معاینات پزشکی : قبل از اهدای خون ، چندین سئوال در مورد تاریخچه پزشکی شما ، سلامت و روش زندگی شما در گذشته و حال پرسیده می شود. این سئوالات فقط به منظور حفظ سلامت شما و سلامت شخصی است که خون شما را دریافت می نماید . هرگونه سئوال در مورد اطلاعات شخصی به صورت محرمانه حفظ شده و از آن به منظور دیگری استفاده نخواهد شد . به شما گفته می شود که آیا برای اهدای خون مناسب هستید و اگر خیر ، آیا می توانید در آینده خون اهدا نمائید. در صورت نیاز، شما به یک مرکز بهداشتی یا مشاوره برای مراقبت یا مشاوره بیشتر راهنمایی می شوید. معاینه پزشکی مختصری از شما به عمل می آید تا نبض ، فشارخون و وزن شما کنترل گردد . سپس پزشک مرکز انتقـال خـون مشخص می کند شما می توانید خون اهدا نمایید یا خیر ؟  و مقدار خون اهدایی شما توسط پزشک مشخص می گردد.

4ـ خونگیری : سپـس روی تخـت راحتـی قـرار مـی گیـریـد پس از انتخاب رگ ( ورید) مناسب ، محل ورود سوزن و اطراف آن در ناحیه داخل آرنج شما با محلول های ضد عفونی کننده تمیز می شود . سپس یک خونگیر آموزش دیده ، سوزن استریل  را که به یک کیسه خون متصل است و برای اولین بار فقط جهت استفاده شما باز شده ، وارد ورید شما می نمـاید. زمـان جمـع آوری خون نباید بیشتر از 10 دقیقه طول بکشد.

5ـ استراحت و پذیرایی : پس  از پایان خونگیری ، کمی استراحت نموده و پس از پذیرایی ، مرکز انتقال خون را ترک می نمایید.

کل مراحل اهدای خون ، حداکثر 30 دقیقه طول می کشد.

دستورالعمل برای اهدا کنندگان بعد از اهدای خون :

1.     چندساعت بعد از اهدای خون، مایعات بیشتری نسبت به قبل بنوشید ( بدون الکل ).

2.     غذای سالمی میل کنید .

3.     مدت نیم ساعت بعد از اهدای خون ، سیگار نکشید .

4.     اگر در محل اهدای خون خود ( بازو ) خونریزی وجود دارد ، دست خود را بالا بگیرید و فشار دهید .

5.  اگر حالت غش یا گیجی دارید ، طوری بنشینید تا سر شما بین زانوهایتان قرار گیرد و یا به نحوی دراز بکشید که  سر شما پایین‌تر از بدنتان قرار بگیرد.

6.  تمام فعالیت های معمول خود را می‌توانید بعد از نیم ساعت از سر بگیرید . در هر حال از هر گونه فعالیت شدید در ادامه روز خودداری کنید.

7.     پانسمان می تواند بعد از 24 ساعت برداشته شود.

8.  اگر بعد از اهدای خون ، حال خوبی نداشتید می‌توانید با مرکز انتقال خون محل خود تماس بگیرید و با پزشک یا پرستار حاضر در مرکز ، مشاوره کنید.

مصرف کنندگان خون اهدایی شما چه کسانی هستند؟

.بیماران دچار کم خونی ، تالاسمی، هموفیلی، دیالیزی ، سرطانی ، فاویسم و سوختگی شدید

.نوزادان مبتلا به زردی شدید

.مجروحین تصادفات و حوادث

.بیماران نیازمند به پیوند عضو

.زنان باردار که دچارخونریزی می شوند

.بیمارانی که تحت عمل های جراحی قرار می گیرند

به یاد داشته باشید ، اهداء خون ، اهداء زندگی است پس با اهداء خون خود ، زندگی را به بیماران نیازمند هدیه کنیم .

اهدای خون

، اهدای زندگی

آرزوی دیرینه بشر برای درمان بیماری ها سبب شد تا بتدریج در علم پزشکی دانش جدیدی به نام انتقال خونشکل بگیرد. در بیشتر موارد تنها راه نجات مصدومان یا بیماران تزریق خون است.

تاکنون هیچ ماده ای نتوانسته جانشین این مایع حیات بخش و منحصر به فرد شود از سویی پژوهشگران نیزتنها به گوشه ای از اسرار این پدیده شگفت انگیز آگاهی یافته اند. با اندکی دقت و در نظر گرفتن مواردی

چون ازدیاد جمعیت، ‌توسعه شهرها، صنعتی شدن کشور، افزایش میزان حوادث، گسترش و تنوع خدمات

بهداشتی و درمانی، لزوم ایجاد و تجهیز مراکز جدید درمانی و بهداشتی و نیز انجام دادن عمل های جراحی

تخصصی و پیوند اعضا در داخل کشور،‌اهمیت مسأله انتقال خون به خوبی آشکار می شود و از سویی باید بهیاد  داشت که انسان تنها مولد و مصرف کننده خون خویش و گاهی هم نیازمند به یکی از مشتقات آن است.

شناخت خون:

بدون تردید خون پدیده ای بسیار پیچیده است که انسان نمی تواند ادعا کند که به تمام ویژگی های این ماده

واقف شده است. خون در حرکتی پیوسته و بی وقفه مسیری در حدود 121 هزار کیلومتر را در بدن آدمی

می پیماید تا به جریان زندگی ، دوام بخشد. چنین مسیری طولانی تر از مجموع خطوط هوایی همه شرکت های هواپیمایی جهان است.

خون ، بافت زنده ای است که در آمد و شد ِ دائمی خود به شصت میلیارد سلول بدن سرکشی می کند و ضمن

جمع آوری مواد زاید سلولها، ‌مواد لازم را برای ادامه حیات و فعالیت در اختیارشان قرار می دهد.

برخلاف تصور، ‌خونی که در رگ های آدمی جاری است یکنواخت و بدون تغییر و تحول نیست و بدین

لحاظ است که خون را بافت زنده می شناسند . مثلا به فاصله یک چشم برهم زدن حدود یک میلیون و دویست

هزار سلول قرمز به پایان عمر صد و بیست روزه خود می رسند و در همین زمان مغز استخوان به همان

تعداد سلول قرمز تولید می کند و آنها را وارد جریان خون می سازد.

استخوان ها در طول زندگی انسان حدود پانصد کیلوگرم سلول قرمز تولید می کنند و هر سلول تا پایان عمر

خود هفتاد هزار بار از قلب به نقاط مختلف بدن سفر می کند. درمرحله نخست ، قلب مانند تلمبه خون را به

اندامها و بافت ها می رساند.

جاری شدن خون در رگ ها به صورت موج هایی متناوب و مجزا است و وظیفه تنظیم حرکت خون نیز به

شاهرگ ها واگذار شده است.

در چنین شرایطی خون به تمام بدن اکسیژن می رساند. فشار خون در انتهای مسیر به صفر می رسد و به همین سبب ورزش موجب تسریع گردش خون می گردد.

گروه های خونی:

گروه های خونی را براساس ساختمان شیمیایی موجود در سطح گلبول های قرمز به چهار گروهA, B,

AB,O تقسیم کرده اند. بدین ترتیب هر گروه خونیمختصاتی دارد و نباید به انسانی دیگر با گروه

خونی نامتجانس تزریق شود، اما گروهO را به علت ساختمان خاص گلبول های آن که نه ضدA و نه ضدBهستند می توان به تمام گروه های چهارگانه تزریق کرد و از این رو گروهO را اصطلاحاً گروه دهنده همگانی می نامند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خون و فراورده های خونی می توانید به  آدرس     http://www.ibto.ir  مراجعه نمایید

چگونه فشار خون را کنترل کنیم؟

افزایش فشار خون از بزرگترین عوامل تهدید کننده سلامت در کشورهای صنعتی به شمار می رود.

این بیماری نقش عمده ای در بروز بیماریهای عروق کرونر، سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی و مرگ ناشی از این بیماریها در پی دارد. تغییر رژیم غذایی نیز ممکن است بتواند جایگزین درمان دارویی شود و یا در صورت نیاز به درمان، باعث شود که درمان با داروهای کمتر و دوزهای پایین تری انجام شود.

رگهای خونی موسوم به سرخرگها ، خون را از قلب به اندام های گوناگون بدن می رساند. هر بار که قلب منقبض می شود ، خون را با فشار وارد سرخرگها می کند بنابراین فشار خون، حاصل مقاومت عروق در برابر ضربانهای قلب است.

فشاری که در عروق خونی در پی ضربان قلب پدید می آید فشار خون " سیستولیک" نام دارد و فشاری که به هنگام استراحت قلب یعنی بین دو ضربان پدیدار می شود فشار خون "دیاستولیک" است.

در بزرگسالان میزان طبیعی فشار خون "سیستولیک" 120 میلی لیتر جیوه و فشار خون " دیاستولیک" 80 میلی لیتر جیوه است که اغلب 120 روی 80 خوانده می شود.

فشار خون طبیعی در کودکان کمتر از ده سال 90 روی 60 و در بزرگسالان 120 روی 80 و در میانسالان 130 روی 85 میلی متر جیوه است.

بنا به تعریب در صورتی که یک شخص بالغ فشار خون سیستولیک برابر یا بیشتر از 140 میلی لیتر جیوه یا فشار خون دیاستولیک برابر با 90 میلی متر جیوه داشته باشد ، به پرفشاری خون مبتلا است.

در 90 تا 94 درصد از بیماران علت مشخصی برای افزایش فشار خون یافت نمی شود و این افراد به عنوان مبتلایان به فشار خون اولیه شناخته می شوند.

الگوی فامیلی در افزایش فشار خون اولیه شایع است و مطرح کننده اهمیت عوامل ژنتیک است. هر چند که عوامل چاقی، زندگی کم تحرک و مصرف نمک در افزایش فشار خون موثرند.

در 5 درصد بیماران، علت ثانویه ای برای افزایش فشار خون وجود دارد . در این اشخاص بررسی های بالینی ضروری است. شایعترین علل افزایش فشار خون ثانویه، بیماری کلیوی و تیروئیدی، تومورهای مغزی و حاملگی به شمار می روند.

مصرف نمک، استفاده از کربوهیدراتهای ساده و خوردن غذاهای چرب از عوامل موثر در افزایش فشار خون هستند.

توصیه پزشکان برای جلوگیری و درمان فشار خون عبارتند از:

1- کاهش انرژی دریافتی برای رسیدن به وزن مطلوب و نگهداری آن.

2- کاهش مصرف نمک به چهار تا شش گرم در روز.

3- استفاده از کربوهیدراتهای کمپلکس به جای غذاهایی که دارای روغنهای اشباع و کلسترول بالا هستند.

4- افزایش نسبی در پتاسیم دریافتی با استفاده متعادل از میوه های تازه و سبزی.

5- مصرف کلسیم کافی روزانه.

6- فعالیت فیزیکی منظم مانند پیاده روی سریع 20 تا 40 دقیقه در روز، سه تا پنج بار در هفته.

7- ترک سیگار.

پر فشاری خون

افزایش فشار خون از بزگترین عوامل تهدید کننده سلامت درکشورهای صنعتی به شمار می رود. این بیماری نقش عمده ای در بروز بیماریهای عروق کرونر، سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی و مرگ ناشی از این بیماری ها در پی دارد. تغییر رژیم غذایی نیز ممکن است بتواند جایگزین درمان دارویی شود و یا در صورت نیاز به درمان باعث شود که درمان با داروهای کمتر و دوزهای پایین تری انجام شود.

رگهای خونی موسوم به سرخرگها خون را از قلب به اندام های گوناگون بدن می رساند وهر بار که قلب منقبض می شود خون را با فشار وارد سرخرگها می کند،بنابراین فشار خون، حاصل مقاومت عروق در برابر ضربان های قلب است.

فشاری که درعروق خونی در پی ضربان قلب پدید می آید فشار خون سیستولیک نام دارد و فشاری که به هنگام استراحت قلب یعنی بین دو ضربان پدیدار می شود فشار خون دیاستولیک است.

دربزرگسالان میزان طبیعی فشار خون سیستولیک 120 میلی لیتر جیوه و فشار خون دیاستولیک 80 میلی لیترجیوه است که اغلب 120 روی 80 خوانده می شود.

فشار خون طبیعی در کودکان کمتر از ده سال 90 روی 60 و در بزرگسالان 120 روی 80 ودر میانسالان 130 روی 85 میلی متر جیوه است.

بنابراین در صورتی که یک شخص بالغ، فشار خون سیستولیک برابر یا بیشتر از 140 میلی لیتر جیوه داشته باشد به پرفشاری خون مبتلاست.

در90 تا 94 درصد از بیماران علت مشخصی برای افزایش فشار خون یافت نمی شود و این افراد به عنوان مبتلایان به فشار خون اولیه شناخته می شوند. الگوی فامیلی درافزایش فشار خون اولیه شایع است هر چند چاقی ، زندگی کم تحرک و مصرف نمک در افزایش فشار خون موثرند.

البته در 5 درصد بیماران، علت ثانویه ای برای افزایش فشار خون وجود دارد که بررسی های بالینی دراین افراد ضروری است. شایعترین علل افزایش فشار خون ثانویه، بیماری کلیوی و تیروئیدی ، تومورهای مغزی و حاملگی به شمار می روند.

مصرف نمک استفاده از کربوهیدرات های ساده و خوردن غذاهای چرب  از عوامل موثر در افزایش فشار خون هستند.

توصیه پزشکان برای جلوگیری و درمان فشار خون عبارتند از :

کاهش انرژی دریافتی برای رسیدن به وزن مطلوب و نگهداری آن.

کاهش مصرف نمک به چهار تا شش گرم در روز.

استفاده از کربوهیدرات های کمپلکس به جای غذاهایی که دارای روغن های اشباع و کلسترول بالا هستند.

افزایش نسبی در پتاسیم دریافتی با استفاده متعادل از میوه های تازه و سبزی.

مصرف کلسیم کافی روزانه

فعالیت فیزیکی منظم مانند پیاده روی سریع 20 تا 40 دقیقه در روز سه تا پنج بار در هفته

هپا تیت

هپاتیت به معنای التهاب گسترده ی کبد است. حرفB که در جلوی آن نوشته می شود نوع عامل آن را که نوعی ویروس است نشان می دهد. هپاتیت یا التهاب کبد علل زیادی دارد که عبارتند از داروها، انگلها، ویروسها و بعضی از بیماریهای خود ایمنی . انواع شایع هپاتیت ویروسی عبارت اند از :A وB وC وD(1) .

هپاتیتB در اثر ویروس نوعB به وجود می آید که از طریق خون آلوده، سرنگ های آلوده و غیر استریل و یا در زمان زایمان از مادر هپاتیتی به نوزاد سالم منتقل می شود. مهمترین روش انتقال آن از طریق پوستی است. (اگر مادر هپاتیتی به نوزاد خود شیر بدهد، نوزاد دچار هپاتیتB نمی شود.)

علایم هپاتیتB : ابتدا بیمار دچار علائم غیر اختصاصی می شود که این علائم در هر بیماری دیگر نیز دیده می شود. این علایم عبارت اند از: بزرگ شدن کبد ، ناراحتی های معده و روده ، سردرد ، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ ، خستگی، درد مفاصل و تب . زردی از علائم دیگر آن است که بهترین محل برای تشخیص زردی ، سفیدی چشم است.

تشخیص بیماری از طریق آزمایشات خونی و اندازه گیری آنتی کور( عامل بیماری زا)  B و آنتی ژن ( هر ماده ای که قادر باشد در شرایط خاص پاسخ ایمنی اختصاصی تولید کند )B می باشد.

درمان هپاتیتBبه این ترتیب است که بدن انسان به مرور زمان آنتی کورB می سازد و بعد از مدتی تکثیر و تولید ویروسB در کبد محدود می شود و کم کم کار کبد به حالت طبیعی بر می گردد و زردی از بین می رود و افزایش آنزیمهای کبدی، کاهش پیدا می کند و به مرز طبیعی بر می گردد.

در مواردی ، بعضی از افراد مبتلا به هپاتیت حاد دچار نارسایی کبد می شوند که در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

 اگر علائم خونی هپاتیتD بیش از شش ماه طول بکشد ، به آن هپاتیت مزمنB می گویند.در مواردی افراد مبتلا به هپاتیت مزمنB دچار سیروز ( بیماری مزمن کبدی که در این حالت کبد تیره رنگ شده و به نحو مشخصی گره دار می شود . سیروز قابل علاج نیست ولی در صورت حذف عامل ایجاد کننده آن می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد . علایم سیروز عبارت اند از : خستگی ، کاهش وزن ، استفراغ خون و ناراحتی های گوارشی ) می شوند.

اگر فردی دچار هپاتیتB شد بایستی تمام اعضای خانواده او نیز از نظر هپاتیتB بررسی و در صورت لزوم واکسیناسیون هپاتیتB نیز انجام شود.

واکسیناسیون هپاتیتB در مراکز بهداشتی درمان انجام می شود. در کلیه نوزادان واکسیناسیون بر علیه هپاتیتB در زمان تولد،5 /1 ماهگی ( یک ونیم  ماهگی) و 9 ماهگی انجام می شود. (براساس برنامه طرح واکسیناسیون ملی ایران انجام واکسیناسیون شامل کودکانی است که سال 1372 به بعد متولد شده اند.) واکسیناسیون به مدت 5 سال در 90% افراد مصونیت می دهد. اصول رعایت بهداشتی و وسایل استریل پزشکی در کلینک ها از دندانپزشکی ها و مراکز دیالیز و مراکز انتقال خون و انجام واکسیناسیون هپاتیتB از راههای مؤثر در کاهش این بیماری است.

1 – در هپاتیتA ، انتقال ویروس از راه مدفوع به دهان است. در هپاتیتB انتقال ویروس از راه خون و مایعات به بدن است . در هپاتیتC تماس با خون آلوده از راه سوزن های آلوده ، تماس جنسی یا بزاق انجام می گیرد.

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]