سوزش سردل و درمان آن
بیمار )
زن 35ساله‌ای هستم که از 6ماه پیش به طور متناوب دچار سوزش سردل می‌شوم. پزشکان معتقدند که علت ناراحتی من، برگشت اسید معده به داخلی مری است. داروهای مختلفی دریافت کرده‌ام، ولی بهبود کامل نداشته‌ام. در حال حاضر خودم به طور مرتب از قرص و شربت معده استفاده می‌کنم. خواهش می‌کنم مرا راهنمایی کنید که تا کی باید دارو مصرف کنم؟
در این زمینه سئوالاتی را از آقای دکتر حمید واحدی، فوق تخصص بیماری‌های دستگاه گوارش و کبد پرسیده اند و ایشان پاسخ داده اند.
1- در ابتدا بفرمایید که چه عاملی موجب سوزش سردل می‌شود؟
سوزش سردل، ناشی از برگشت اسید معده به قسمت تحتانی مری و تحریک و ایجاد التهاب در این ناحیه می‌باشد.
تصویر بالا نشان می دهد که چگونه اسید و محتویات معده به سمت بالا و ابتدای مری برمی گردند( با کلیک کردن بر روی تصویر می توانید به شکل واضح و بزرگ آن را مشاهده کنید).
2- سوزش سردل ناشی از برگشت اسید معده (ترش کردن معده) چگونه و به چه علت ایجاد می‌شود و چه خصوصیاتی دارد؟
مکانیسم‌های متعددی را علت ایجاد کننده سوزش سردل می‌دانند. مهم‌ترین عامل را ریفلاکس یا برگشت مواد اسیدی معده به سمت بالا مطرح می‌کنند. ولی معروف‌ترین و مقبول‌ترین علت را می‌توان ناشی از شل شدن موقت اسفنکتر (دریچه) قسمت تحتانی مری، بیان کرد. از مشخصات این بیماری، احساس سوزش در پشت جناغ و محوطه دهان، بدون زور زدن یا تقلامی باشد.
بیمار صبح‌ها پس از بیدار شدن از خواب، احساس بد طعمی و بدمزگی در داخل دهان دارد.
3- این عارضه در چه اشخاصی شایع است و چه عواملی آن را تشدید میکند؟
این عارضه در افراد چاق و نیز در افرادی که سیگار می‌کشند، یا الکل مصرف می‌کنند، و یا عادات غذایی خاص دارند، شایع‌تر می‌باشد. به‌علاوه مصرف برخی داروها نیز می‌توانند زمینه ساز این حالت باشد. در نهایت کسانی که دچار "هرنیا هیاتال" یا "فتق" (نوعی بالا کشیدگی معده از سوراخ دیافراگم مری به داخل محوطه قفسه سینه) هستند، نیز معمولاً از این عارضه رنج می‌برند. ولی می‌تواند، هیچ‌کدام از مواد ذکر شده وجود نداشته باشد، ولی فرد به سوزش سر دل مبتلا گردد.
4- نوع و مقدار غذا چه تأثیری بر این بیماری دارد؟
غذاهای حجیم و آبکی (مثل آب گوشت یا آش) به علت اتساع معده می‌توانند، باعث تشدید این حالت شوند. از سوی دیگر مصرف غذاهای چرب، پرادویه و پرفلفل، نوشابه‌های گازدار، مصرف مایعادت فراوان همراه غذا، نوشیدن چای (خصوصاً پررنگ) بعد از غذا، قهوه ، نسکافه، مصرف زیاد کاکائو و شکلات‌های کاکائویی،پیاز و عرق نعناع نیز از علل تشدید کننده مشکل بیماران محسوب می‌شوند.
5- روش درمان این بیماری به چه صورت است و بیمار چه مدت باید دارو بخورد؟
در درمان بیماری ابتدا لازم است، تغییراتی در شیوه زندگی و عادات غذایی بیماران با توصیه‌های انجام شده، داده شود. در بسیاری از بیماران تنها با انجام همان نکات کوچک و بدون هیچ درمان دیگری می‌توان این بیماری را کنترل کرد. درمان دارویی مرحله دوم درمان است. مسلماً توأم کردن درمان دارویی و شیوه مناسب زندگی و غذایی بهترین نتیجه را خواهد داشت. داروهای مصرفی عمدتاً داروهای کاهنده ترشح اسید معده و نیز داروهای افزایش دهنده حرکات رو به جلوی دستگاه گوارش است. در مورد مدت زمان مصرف دارو توسط بیمار، مقدار و زمان مشخصی وجود ندارد. همه بیماران حداقل باید 6- 3 ماه دارو مصرف کنند، به عبارتی در اکثر بیماران لازم است، دارو برای مدت نامشخصی به دستور پزشک و براساس شرایط بیمار ادامه یابد.
6- به غیر از مراعات دارویی، بیمار چه مواردی دیگری را باید رعایت کند؟
قبل از شروع دارو، بیمار باید در زندگی روزمره خود تغییراتی ایجاد کند.عمده این موارد به قرار زیر است:
الف- کاهش وزن در صورت چاقی، بهخصوص چاقی شکمی
ب- عدم استفاده از لباس‌های تنگ بهخصوص در ناحیه دور شکم یا کمر
ج- عدم استفاده از دخانیات و الکل
د- عدم مصرف نوشابه‌های گازدار
هـ - عدم مصرف مایعات زیاد مانند آب همراه غذا (بهتر است فرد یک لیوان آب، حداقل نیم ساعت بعد از غذا بنوشد).
و- کاهش حجم و افزایش تعداد وعده‌های غذایی به 6-5 مرتبه در روز
ز- عدم مصرف چای زیاد در طول روز بهخصوص بعد از غذا
ی- گذاشتن یک بالش بیشتر زیر سر هنگام خواب جهت بلندتر قرار گرفتن سر و نیم تنه فوقانی.
ادامه دارد ...
