آیا به قدر کافی می خوابید؟

کمبود خواب و اهمیت کمی که زندگی مدرن برای استراحت روزانه قائل است، موضوع یک نمایشگاه بزرگ و جدید در لندن است.

فعالیت ها و رویدادهای مهیج امروزی به قدری غربی ها را درگیر خود کرده که ظاهرا غفلت از زندگی مدرن برای آنها غیرممکن شده است.

اما شمار قابل توجهی از بریتانیایی ها از تاثیرات نامطلوب کمبود استراحت بر روح و روان و جسم خود در عذاب هستند و این وضعیت تا حدی بغرنج شده است که کارشناسان این کشور از آن به عنوان یک معضل ملی یاد می کنند.

نگاهی به آمار مراجعه کنندگان مطب های پزشکی لندن (و خیلی نقاط دیگر بریتانیا) که از احساس مدوام خستگی شاکی هستند، شاهد این مدعاست. شمار قابل توجهی از این مراجعه کنندگان، به خصوص آنهایی که شاغل هم هستند، ادعا می کنند همیشه احساس خستگی می کنند.

پزشکان حتی برای این وضعیت یک اصطلاح خاص دارند: "تت" (Tatt)، که مخفف "همیشه خسته بودن" (Tired All the Time) است.

خواب عمیق و کافی برای بهداشت روح و روان و جسم ما حیاتی است؛ خواب به مغز این امکان را می دهد تا فعالیت فشرده ای که در طی روز داشته است را جبران کند.

همچنین ثابت شده که کمبود خواب خطر چاقی مفرط، عارضه قلبی و افسردگی را افزایش می دهد.

کمبود خواب همچنین بهره وری کاری را پایین می آورد و حتی انجام برخی کارها را به فعالیتی خطرناک تبدیل می کند.

اما کارشناسان متوجه شده اند که حتی اگر فرد تعداد ساعات مناسبی از روز خود را برای خوابیدن کنار بگذارد، احساس خستگی او جای خود باقی است، چون خوابش عمیق و به اصطلاح "راحت" نبوده است.

به نظر می رسد که این روزها شمار بیشتری از مردم برای "راحت و عمیق" خوابیدن به راهنمایی کارشناسان نیاز دارند.

عضلات را سفت کنید

شاید منقبض کردن عضلات تا جایی که احساس درد کنید، راه منطقی برای به خواب رفتن به نظر نرسد، اما شواهد علمی نشان داده که موثر است. برای این کار هر گروه از عضلات بدن خود را منقبض کنید تا کم کم دردتان بگیرد. این حالت را برای بیست ثانیه حفظ کنید و بعد از بیست ثانیه عضلات را رها (شل) کنید.

منقبض و رها کردن عضلات، حس مطبوع آرامش را به همراه دارد و باید هر گونه تنش را از بدن خارج کند.

این تکنیک "پی ام آر" (Progressive Muscle Relaxation)، نام دارد و بر اساس نظریه ای تنظیم شده که می گوید: وقتی بدن آرامش می یابد ذهن هم آرام می شود و خوابیدن راحت تر می شود.

به کار بستن این روش شاید ساده به نظر برسد، اما کارشناسان معتقدند که "پی ام آر" را باید فراگرفت. فرد پس از فراگرفتن این تکنیک باید آن را هر روز و در یک محیط مشخص تمرین کند؛ هر چه تمرین بیشتر باشد، توانایی برای استفاده از آن در هر شرایط و محیطی راحت تر می شود.

گوش کردن به موسیقی های آرام

برای به خواب فرو رفتن باید هم ذهن و هم بدن را آرام کرد. همه ما وقتی احساس خستگی می کنیم دراز می کشیم تا بخوابیم و خستگی در کنیم، اما متوجه می شویم که به رغم احساس خستگی جسمی، ذهنمان با شتاب افکار و تصاویر متعدد را وارسی می کند.

دکتر نیل استنلی، متخصص خواب در بیمارستان نوریچ انگلستان می گوید: "ذهن شما تمام ساعات کاری روز را صرف به خاطر سپردن نام مکان ها و اشخاص و تمام اطلاعات همراه آنها می کند. نشستن جلوی تلویزیون و تماشای یک برنامه تلویزیونی شاید به استراحت بدن کمک کند اما ذهن شما همچنان آرامش نیافته است، چون گفتگوهای شخصیت های برنامه را دنبال می کند."

برای آرام کردن ذهن نیاز نیست به چیزی فکر کنید. پیشنهاد می شود موسیقی آرام و ملایم گوش کنید؛ گوش کردن به آهنگ های تند و هیجانی فایده ای ندارد و بیشتر ذهن را مغشوش می کند.

یک راه دیگر برای آرام کردن ذهن، تکرار یک واژه بی معنی است. کلمه ای را انتخاب کنید که مفهوم خاصی ندارد و شما را به یاد موضوع خاصی نمی اندازد. آن را در بین افکاری که سرازیر ذهنتان شده است، به طور نامنظم تکرار کنید. پرفسور کوین مورگان، از کلینیک تحقیقاتی خواب در دانشگاه لافبرای انگلستان، می گوید: "اگر این کلمه را به طور منظم تکرار کنید باعث می شود که این کار را به طور خودکار ادامه دهید و دوباره افکار روزانه به ذهن شما حمله ور می شود."

چرت زدن از نوع ژاپنی

خواب کوتاه مدت یا چرت زدن، در رفع خستگی بدن و ذهن بسیار موثر است.

دکتر استنلی می گوید: "بیست دقیقه چرت زدن، خیلی بهتر از نوشیدن قهوه شما را سرحال می آورد. اما چرت زدن در وسط کار اداره، در فرهنگ بریتانیایی ها قابل قبول نیست."

در حالی که این کارشناس تذکر می دهد که چرت زدن نباید جایگزین خواب شب شود، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که فایده چرت زدن برای سلامت جسم و ذهن با خواب هفت ساعته برابر است.

دکتر سارا مدنیک، از کارشناسان آمریکایی در زمینه خواب، چرت روزانه را "یک عادت حیات بخش" توصیف می کند و می گوید که این کار نه تنها سلامت و بهداشت جسمی را بهبود می بخشد، بلکه به لاغر شدن و راندمان بهتر کاری نیز کمک می کند."

ژاپنی ها حتی برای چرت زدن در حال نشسته یک اصطلاح دارند: "اینه موری."

در ژاپن "اینه موری" در هر کجا که هستید امری کاملا پذیرفته شده تلقی می شود. افراد می توانند در جریان یک جلسه کاری، حتی اگر این جلسه در پارلمان ژاپن باشد، چرت نشسته بزنند.

دکتر استنلی می گوید: "ژاپنی ها متوجه شده اند که شما بعد از چرت زدن، بهتر از قبل از آن کار می کنید."

اما انجام "اینه موری" بدون قاعده و قانون هم نیست. در محیط های کاری ژاپن فقط کارمندان عالی رتبه و همچنین دون پایه اجازه چرت نشسته دارند و حین این نوع چرت هم فرد نباید خم شود، بلکه باید وضعیت نشسته داشته باشد و نشان دهد هنوز در میان جمع حضور دارد و به نوعی با دنیای اطرافش هنوز در ارتباط است.

البته این قواعد جایی نوشته نشده است، اما همه از آن باخبرند و آن را رعایت می کنند.

سیاه زخم چیست؟

عامل آن باسیل(یک نوع باکتری) بزرگی با توانایی تولید اسپور می باشد که اسپور نسبت به شرایط سخت محیطی بسیار مقاوم بوده و مدت طولانی در هوا و به ویژه خاک زنده می ماند. این باسیل در حیوانات بیشتر دیده می شود، لذا افرادی که در تماس بیشتر با حیوانات و فرآورده های حیوانی آلوده قرار دارند، بیشتر گرفتار می شوند.

- راه های انتقال بیماری کدام است؟

تماس با اسپورهای آلوده کننده میکروب از طریق پوستی، مخاطی، تنفسی و یا سیستم گوارشی. انتقال از فرد به فرد بسیار نادر است.

ـ دوره نهفتگی بیماری

حدود 7 روز پس از تماس می باشد. تعداد 8000 تا 50000 میکروارگانیسم برای آلودگی از راه تنفس لازم است.

ـ علائم بیماری کدامند؟

نوع پوستی اغلب به صورت تورم موضعی و یا زخم پوستی بدون درد، سیاه رنگ، نکروز شونده، با به جا ماندن اثر بعد از بهبودی یا eschar می باشد.

سیاه زخم تنفسی ممکن است دارای علائمی شبیه آنفلوآنزا بوده و در موارد پیش رفته به صورت پنومونی هموراژیک تظاهر نماید که می تواند مرگ زا باشد.

ـ تشخیص بیماری چگونه است؟

کشت خون مثبت به همراه رنگ آمیزی گرم Gram Stain

روش های تشخیصی اختصاصی آزمایشگاهی

ـ روش های پیشگیری کدامند؟

استفاده از واکسیناسیون در افراد در معرض خطر

مصرف آنتی بیوتیک پنی سیلین، داکسی سیکلین و ترجیحاً سیپروفلوکساسین زیر نظر پزشک

واکسن سیاه زخم از سویه Sterne باسیلوس آنتراسیس که در مقادیر غیرکشنده سم تولید می کند و می تواند آنتی بادی محافظ ایجاد نماید، تهیه می گردد.

ایمنی سازی به کمک دو نوبت تزریق زیر جلدی به فواصل دو هفته و سپس سه تزریق در ماه های 6 ، 12 و 18 صورت می گیرد. تزریق بوستر سالیانه نیز توصیه می شود.

تزریق واکسن برای افراد سالم 18 تا 65 سال مجاز می باشد و برای خانم های حامله نباید مورد استفاده قرار گیرد.

ـ درمان کدام است؟

با استفاده از آنتی بیوتیک های پنی سیلین ـ داکسی سیکلین و ترجیحاً سیپروفلوکساسین زیر نظر پزشک می باشد. تا کنون مقاومت قابل ملاحظه ای گزراش نشده است.

شروع سریع درمان کمک کننده است.

سیاه زخم نوع تنفسی بعد از شروع علائم بالینی علی رغم درمان 100 درصد کشنده می باشد.

آنفلوآنزا

Influenza

آنفلوانزا عبارت‌ است‌ از یک‌ عفونت‌ تنفسی‌ مسری‌ و شایع‌ که‌ در اثر یک‌ ویروس‌ ایجاد می‌ شود. مدت‌ زمان‌ شروع‌ علائم‌ از زمان‌ وارد شدن‌ ویروس‌ به‌ بدن‌ 24 تا 48 ساعت‌ است‌. سه‌ نوع‌ ویروس اصلی‌ آنفلوانزا وجود دارد (A,B,C) ، اما این‌ ویروس‌ها توانایی‌ جهش‌ به‌ انواع‌ گوناگونی‌ را دارند. شیوع‌ ناگهانی‌ انواع‌ مختلف‌ آنفلوانزا تقریباً هر زمستان‌ رخ‌ می‌ دهد و شدت‌ آنها متفاوت‌ است‌. آنفلوانزا هم‌ در مرد و هم‌ در زن‌، در تمام‌ سنین‌ به‌ غیر از دوران‌ شیرخوارگی‌ دیده‌ می ‌شود.

علایم‌ شایع‌

لرز و تب‌ متوسط‌ تا بالا

دردهای‌ عضلانی‌، از جمله‌ کمردرد

سرفه‌، که‌ معمولاً یا با خلط‌ بسیار کم‌ همراه‌ است‌ یا اصولاً خلطی‌ همراه‌ آن‌ وجود ندارد.

گلودرد

خشونت‌ صدا

آب ریزش‌ از بینی‌

سردرد

خستگی‌

علل‌
عفونت‌ با ویروس‌های‌ دسته‌ میکسوویروس‌ها. این‌ ویروس‌ها در اثر تماس‌ مستقیم‌ یا غیرمستقیم‌ (مثلاً استفاده‌ از لیوان‌ آلوده‌) گسترش‌ می‌ یابند.

عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر

استرس‌

خستگی‌ شدید

تغذیه‌ نامناسب‌

وجود بیماری‌ اخیر که‌ موجب‌ کاهش‌ مقاومت‌ بدن‌ شده‌ باشد.

بیماری‌ مزمن‌، خصوصاً بیماری‌ مزمن‌ قلبی‌ یا ریوی‌

حاملگی‌ (سه‌ ماه‌ سوم‌)

افرادی‌ که‌ در یک‌ محیط‌ نیمه‌ بسته‌ زندگی‌ می‌ کنند.

سرکوب‌ ایمنی‌ ناشی‌ از دارو یا بیماری‌

مکان‌های‌ شلوغ‌ به‌ هنگام‌ بروز همه‌گیری‌

پیشگیری‌

حتی‌المقدور از خطرات‌ ذکر شده‌ در بالا پرهیز کنید.

اگر بالای‌ 65 سال‌ سن‌ دارید یا مبتلا به‌ بیماری‌ مزمن‌ قلبی‌ یا ریوی‌ هستید، سالانه‌ واکسن‌ آنفلوانزا دریافت‌ کنید. این‌ واکسن‌ تنها در برابر 2 یا 3 زیر گونه به‌ خصوص‌ از آنفلوانزای‌ نوع‌ A حفاظت‌ ایجاد می‌ کند.

از تماس‌ غیر ضروری‌ با افرادی‌ که‌ دچار عفونت‌های‌ دستگاه‌ تنفسی‌ فوقانی‌ به‌ هنگام‌ فصل‌ آنفلوانزا (زمستان‌) هستند خودداری‌ کنید.

استفاده‌ از داروی‌ آمانتادیس‌ برای‌ افراد پرخطر (که‌ واکسن‌ تزریق‌ نکرده‌ باشند) یا افرادی‌ که‌ نیازمند اقدامات‌ کنترلی‌ اضافه ‌تری‌ هستند.

عواقب‌ مورد انتظار

بهبود خود به‌ خودی‌ در عرض‌ 7 تا 10 روز در صورتی‌ که‌ هیچ‌ عارضه‌ای‌ رخ‌ ندهد.

اگر عارضه‌ای‌ رخ‌ دهد، درمان‌ با آنتی‌بیوتیک‌ معمولاً ضروری‌ است‌، و بهبود ممکن‌ است‌ 3 تا 6 هفته‌ طول بکشد.

عوارض‌ احتمالی‌

عفونت‌های‌ باکتریایی‌ از جمله‌ برونشیت‌ یا ذات‌الریه‌. این‌ عفونت‌ها ممکن‌ است‌ خصوصاً در افرادی‌ که‌ بیماری‌ مزمن‌ دارند یا افراد بالای‌ 65 سال‌ خطرناک‌ باشد.

درمان‌
- بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌، مثل‌ آزمایش‌ خون‌ و کشت‌ خلط‌ ، عکس‌برداری‌ اشعه‌ ایکس‌ از قفسه‌ سینه‌ (تنها در صورت‌ بروز عوارض‌).

- برای‌ تخفیف‌ گرفتگی‌ بینی‌، غالباً با آب‌ گرم‌ یا سرد، چای‌ غلیظ‌ یا آب‌ نمک‌ قرقره‌ کنید.

- برای‌ افزایش‌ رطوبت‌ هوا از یک‌ دستگاه‌ بخور خنک‌ استفاده‌ نمایید. رطوبت‌ کمک‌ می ‌کند تا ترشحات‌ ریه‌ رقیق گردد‌ و‌ راحت‌تر تخلیه‌ شود. درون‌ دستگاه‌ بخور خنک‌ دارو نگذارید، زیرا کمکی‌ نمی‌ کند. دستگاه‌ را روزانه‌ تمیز کنید.

- برای‌ جلوگیری‌ از سرایت‌ بیماری‌ به‌ دیگران‌، دستان‌ خود را مرتباً بشویید، خصوصاً پس‌ از فین‌ کردن‌ یا پیش‌ از دست‌ زدن‌ به‌ غذا یا مواد غذایی‌

- روی‌ عضلاتی‌ که‌ دچار درد هستند، کمپرس‌ گرم‌ یا صفحه‌ گرم‌ کننده‌ بگذارید.

داروها
برای‌ ناراحتی‌ خفیف‌ می‌ توان‌ از داروهایی‌ مثل‌ استامینوفن‌، شربت‌های‌ ضد سرفه‌، افشانه‌ها (اسپری‌های‌) بینی‌ یا ضد احتقان‌ها (رفع‌کننده‌ گرفتگی‌ بینی‌) استفاده‌ نمود.

آسپیرین‌ نخورید، زیرا در بعضی‌ از تحقیقات‌ مشخص‌ شده‌ است‌ که‌ بین‌ مصرف‌ آسپیرین‌ (خصوصاً در کودکان‌) به‌ هنگام‌ بروز یک‌ بیماری‌ ویروسی‌ و به‌ وجود آمدن‌ "نشانگان‌ رای"‌ ارتباط‌ وجود دارد. نشانگان‌ رای،‌ یک‌ نوع‌ آنسفالیت‌ (التهاب‌ مغزی) است‌.

می ‌توان‌ از یک‌ دسته‌ داروهای‌ ضد ویروسی‌ در موارد شدید، یا برای‌ کسانی‌ که‌ در معرض‌ بیشترین‌ خطر بروز عوارض‌ هستند استفاده‌ نمود.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری 

بهترین‌ درمان‌ برای‌ آنفلوانزا استراحت‌ است‌. اگر وضعیت‌ سلامت‌ عمومی‌ شما خوب‌ باشد، استراحت‌ کمک‌ می‌ کند تا بدنتان‌ با ویروس‌ به‌ خوبی‌ مبارزه‌ کند.

رژیم‌ غذایی‌

معمولاً اشتها به‌ هنگام‌ آنفلوانزا کم‌ می ‌شود. شاید در ابتدا فقط‌ اشتها به‌ مایعات‌ داشته‌ باشید و پس‌ از مدتی‌ به‌ وعده‌های‌ غذایی‌ کوچک‌ حاوی‌ مواد نشاسته‌ای‌ بدون‌ ادویه‌ (نان‌ سوخاری‌، برنج‌، پوره‌، غلات‌ پخته‌ شده‌، سیب ‌زمینی‌ پخته‌) اشتها پیدا کنید.

روزانه‌ حداقل‌ 8 لیوان‌ آب‌ بنوشید (خصوصاً اگر تبتان‌ بالا باشد). نوشیدن‌‌ بیشتر مایعات مثل‌ آب‌ میوه‌، چای‌ و نوشیدنی‌های‌ غیر گازدار نیز به‌ رقیق‌ شدن‌ ترشحات‌ کمک‌ می‌ کنند.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

- اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ آنفوآنزا را دارید.

- اگر یکی‌ از موارد زیر به‌ هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهند:

افزایش‌ تب‌ یا سرفه‌ ـ وجود خون‌ در خلط‌ ـ گوش‌ درد ـ تنگی‌ نفس‌ یا درد قفسه‌ سینه‌ ـ ترشحات‌ غلیظ‌ از بینی‌، سینوس‌ها یا گوش‌ها ـ درد سینوس‌ ـ درد یا سفتی‌ گردن‌

- اگر دچار علائم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممکن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند

خودسرانه بچه‌ها را معالجه نکنید

علاوه بر باورهای غلط والدین که فکر می‌کنند، هر کودکی که تب می‌کند یا آبریزش بینی دارد و زیاد عطسه می‌کند، سرماخورده است، مشکل اساسی‌تر این است که هنوز بسیاری از والدین و به ‌خصوص مادران نمی‌دانند که بهترین عکس‌العمل در هنگام سرماخوردگی کودک چیست؛ هنوز بسیاری از مادران سرماخوردگی را با خیلی از بیماری‌های عفونی اشتباه می‌گیرند و اقدام به درمان های خودسرانه می‌کنند؛ هنوز خیلی از والدین نمی‌دانند کی باید کودکشان را نزد پزشک ببرند؛ و بالاخره این که حتی نمی‌دانند کدام دارو برای فرزندشان مفید است و کدام نیست.

نمونه بارز آن استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها و شربت‌های سرماخوردگی در کودکان است. همین چند هفته قبل، اداره نظارت بر مواد غذایی و دارویی آمریکا اعلام کرد مصرف داروهای سرماخوردگی و ضد‌سرفه به‌ خصوص آنتی‌هیستامین‌ها با نسخه پزشک یا بدون آن، در کودکان کم سن به ویژه در کودکان زیر 2 سال می‌تواند منجر به عوارض مرگبار شود.

آقای دکتر، چرا بچه‌ها سرما می‌خورند؟

وقتی کودک سرما می‌خورد، تصور مادر این است که کودکش حتماً ضعیف شده که مبتلا به سرماخوردگی شده است. بنابراین در کودکی که چند‌بار دچار سرماخوردگی می‌شود، مادر نگران است که شاید کودک دچار بیماری نقص سیستم ایمنی شده باشد.

چرا می‌گویید مادرش فکر می‌کند؟ یعنی می‌خواهید بگویید سرماخوردگی اصلا ربطی به تضعیف سیستم ایمنی بدن ندارد؟

خیر، به هیچ‌وجه. ببینید حدود 10 تا 15 درصد از کودکان زیر 3 سال، سالانه حدود 10 تا 12 بار می‌توانند دچار سرماخوردگی شوند و 80 درصد از آنها حداقل سالانه 6 تا 8 بار این بیماری را تجربه می‌کنند. بنابراین تعداد دفعات زیاد سرماخوردگی، به معنای نقص در سیستم ایمنی بدن کودک نیست.

این روند تا چه سنی قرار است ادامه داشته باشد؟

 این روند تا قبل از 3 سالگی است. اما بعد از 3 سالگی تعداد دفعات سرماخوردگی کودک تا 4 بار در سال کاهش می یابد.

در مورد آلرژی چطور؟ چون اغلب والدین با طولانی شدن علائم این بیماری‌، آن را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند.

دقیقاً همین‌طور است. در حالی‌که هر کدام از این بیماری‌ها درمان خاص خود را دارند، مادر با این تصور که کودکش سرماخورده، از داروهای سرماخوردگی برای کودکش استفاده می‌کند و همین امر منجر می‌شود که علاوه بر بهبود نیافتن کودک، مادر از داروهای دیگر با دوزهای شدیدتر استفاده کند که در نهایت تداخل دارویی و بدتر شدن وخامت بیماری را به همراه خواهد داشت.

کیپ شدن بینی یکی از شایع ترین علائم این بیماری است و خیلی از مادران برای باز کردن راه بینی مسدود شده کودک خود از قطره‌های بینی بزرگسالان مثل فنیل‌افرین استفاده می‌کنند. این قطره‌ها تأثیری در باز شدن راه تنفسی کودک دارند؟

خیر، در این مواقع علاوه بر قطره فنیل افرین، مادر فکر می‌کند که راه بینی کودک را با هر چیزی می‌تواند باز کند؛ مثلا بعضی از مادران شیر خود را داخل بینی کودک می‌ریزند، در حالی‌که شیر چربی دارد و وقتی کودک نفس می‌کشد، این قطرات شیر وارد ریه می شوند و ذات‌الریه ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، شیر محیط مناسبی برای رشد میکروب است، درحالی‌که بینی هم پُر از میکروب بوده و در این حالت زمینه برای تکثیر میکروب ها فراهم می‌شود. فنیل‌افرین هم عوارض زیادی برای کودک دارد که ما به هیچ‌وجه استفاده از آنها را توصیه نمی‌کنیم.

خب اگر از قطره‌های آنتی‌هیستامین مثل فنیل‌افرین استفاده نکنند، پیشنهاد شما برای برطرف شدن این مشکل چیست؟

 در مدت سرماخوردگی ما باید راه بینی کودک را با استفاده از قطره بینی کلرورسدیم باز کنیم، چون قطره‌های دیگر وابستگی به دارو ایجاد می‌کنند و ممکن است که حتی بعد از مصرف، بینی کودک بیشتر کیپ شود.

می‌گویید از آنتی‌هیستامین‌ها نباید برای نوزادان استفاده کرد. شربت‌های سرماخوردگی بچه‌ها هم آنتی‌هیستامین دارند. پس برای چه این شربت‌ها را درست می‌کنند؟

 ببینید، محدودیت داروها به سن بچه بر می‌گردد.

دادن یک سری از داروها در کودکان کمتر از 6 ماه به‌طور کامل ممنوع است؛ به‌عنوان مثال شربت‌سرماخوردگی، قطره فنیل‌افرین و آنتی‌هیستامین‌ها اصولا نباید برای بچه‌های زیر 6 ماه استفاده شوند. البته در زیر 3 ماهگی این داروها مطلقا قدغن هستند و در 3 تا 6 ماهگی به‌طور نسبی قدغن بوده و بین 6 ماه تا 2 سال هم توصیه می گردد که از آنها استفاده نشود. بررسی‌های سازمان غذا و داروی آمریکا هم نشان داده که شربت سرماخوردگی دکسترومتورفان در زیر 2 سال به هیچ‌وجه نباید استفاده شود.
این داروها چه عوارضی را می‌توانند در این دوران داشته باشند؟

بررسی‌های مختلف نشان داده که مصرف آنتی‌هیستامین در کودکان در این سنین هم منجر به بی‌قراری می‌شود و هم گاهی باعث می‌شود که کودک تشنج کند. علاوه بر این آنتی‌هیستامین ضربان قلب را بالا می‌برد و خواب‌آلودگی ایجاد می‌کند. حتی دیده شده برای کودکان زیر 2 سال شربت سرماخوردگی و آنتی‌هیستامین اصلا اثر ندارد.

خیلی از خانواده‌ها حتی از این داروها به‌عنوان ضد‌سرفه استفاده می‌کنند. در این مورد هم منع مصرف وجود دارد؟

 بله. صددرصد. اصلا ما نباید سرفه را در کودک از بین ببریم. چون سرفه یک مکانیزم دفاعی است که ترشحات ریه را بالا می‌آورد و کودک دچار ذات‌الریه نمی‌شود، اما اگر ما با استفاده از این داروها، سرفه را در کودک از بین ببریم، این ترشحات داخل ریه باقی مانده و ماندگاری بیماری را بیشتر می‌کند.

یعنی شما می‌گویید شربت‌های ضد سرفه بیشتر ضرر دارند تا منفعت؟

 نه! ما فقط شربت ضد‌سرفه را زمانی به کودک می‌دهیم که سرفه در خواب و غذا‌خوردن کودک اختلال ایجاد کند. چون خاصیت آنتی‌هیستامین این است که ترشحات ریه را غلیظ می‌کند و همین غلظت، فرد را دچار بیماری ذات‌الریه می‌کند. پس آنتی‌هیستامین‌هایی مثل دیفن‌هیدرامین، پرومتازین و هیدروکسیزین باید بالای 2 سال و فوق‌العاده با احتیاط مصرف شوند، چون هر لحظه انتظار عوارض این داروها را باید کشید.

پس اجازه دهید یک بار داروهای مجاز برای کودک مثلا یک ساله را مرور کنیم.

بله، بیشترین تجویز ما قطره کلرو‌رسدیم است که روزی 3 تا 4 بار و نیم ساعت قبل از شیر‌دهی باید استفاده شود تا راه بینی کودک باز بماند. در ضمن اگر کودک تب شدیدی نداشت و بی‌قرار نبود، از تب‌بر استفاده نمی‌کنیم، ولی اگر تب کودک شدید بود، در فواصل 4 تا 6 ساعت یک‌بار از قطره استامینوفن استفاده می‌کنیم.

اگر هم کودک واقعاً به شربت سرماخوردگی نیاز دارد، روزی 3 نوبت با فواصل 8 ساعت می‌تواند استفاده شود.

دکتر علی‌اصغر حلیمی- متخصص اطفال

استاد‌یار دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی و معاون آموزشی بیمارستان شهدای تجریش

داروهای گیاهی را بی ضابطه مصرف نکنید

سازمان بهداشت جهانی یک استراتژی یا رهنمود جهانی در خصوص طب و داروهای سنتی و گیاهی ارائه کرده است.

این اقدام در واکنش به مصرف روز افزون این گونه داروها صورت گرفته و سازمان بهداشت جهانی امیدوار است، سندی که از این رهنمود تهیه کرده است ، به دولت ها کمک کند تا بتواند قوانین و مقررات لازم را برای مصرف این داروها وضع کنند.

تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داده است که در بعضی از کشورها بیشتر داروهایی که مردم  مصرف می کنند ، از نوع سنتی است. در اتیوپی این رقم به 90 درصد می رسد.

در سال های اخیر ، مردم در کشورهای غربی نیز به داروهای سنتی گیاهی هومیوپاتی و مانند آنها رو آورده اند ، به عنوان مثال ، سه چهارم مردم فرانسه ، دست کم یک بار در عمرشان از داروهای سنتی استفاده می کنند. 

مقامات سازمان بهداشت جهانی می گویند که این داروهای غیر متعارف از جانب دو گروه زیان می بینند : یکی مشتاقان و هوادارانی که حاضر به هیچگونه انتقادی از آنها نیستند و دیگری مخالفان و منتقدان نا آگاه به عقیده این سازمان ، داروهای غیر متعارف و سنتی نقش مثبتی در طب امروزی دارند ، ولی باید درباره آنها تحقیقات کافی صورت گیرد و برایشان مقرراتی تهیه شود.

بعضی از کشورها مانند چین و ویتنام ، درمان های سنتی را در نظام بهداشت و درمان عمومی خود ادغام کرده اند و سازمان بهداشت جهانی اکنون می خواهد به کشورهای دیگر کمک کند تا خط مشی هایی ارائه کنند که مردم این کشورها بتوانند از مزایای این گونه داروها بهره گیرند و در عین حال از خطرات احتمالی آن مصون باشند.

هر چند که دنیای غرب ، داروهای غیر متعارف را " طبیعی " و " ملایم " می پندارند ، ولی تعدادی از این مواد به اندازه داروهایی که کارخانه های داروسازی غربی می سازند ، قوی است و می تواند همان اثرات طبی نامطلوب را در بر داشته باشد.
بسیاری از پزشکان مایلند که داروهای سنتی نیز پیش از عرضه شدن به بازار برای فروش ، مانند داروهای متعارف در آزمایشگاه ها به طور دقیق آزمایش شوند

ویژه نامه شهادت امام حسن مجتبی با بیش از 100 مطلب
ادرس جدید سایت
کپسولهای ترک اعتیاد، بلای جان معتادان
کتامین
روشهای نوین ترک سیگار
[عناوین آرشیوشده]