عوامل مؤثر در بروز سردرد
در ادامه مطلب سر درد ، تشخیص و درمان ،بررسی حالات و هیجانات روحی، اکنون به بررسی سایر عوامل مؤثر می پردازیم.
تغذیه
تحقیقات نشان می دهد، یک چهارم از افراد مبتلا به سردرد ،در اثر مصرف بعضی مواد غذایی به این عارضه دچار می شوند. مواد تشکیل دهنده این مواد غذایی موجب تحریک نورون های عصبی و رهایی نئوروترانس میتر و عاقبت بروز سردرد می گردد.
در این قسمت به ذکر بعضی از این مواد اشاره می کنیم :
تیرامین :
این ماده جزو گروه آمین ها(ترکیبات آلی حاوی نیتروژن ) است. ماست ،سرشیر ، پنیر ، سس سویا ، جگر ،مخمر آبجو و مشروبات الکلی جزو این گروه اند .
نیتریت ها :
این ماده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده می شود و از تغییر رنگ و طمع مواد جلوگیری می کند. مواد غذایی حاوی نیتریت عبارتند از : انواع کنسروها ،ماهی ، گوشت و سوسیس دودی شده و گوشت گاو نمک زده .
گلوتامات مونوسدیم :
این ماده افزودنی ،MGS نامیده می شود و یکی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود .این ماده همچنین به نام HPP پروتئین گیاهی هیدرولیز شده و طعم دهنده طبیعی معروف است.
آجیل ،چیپس ،انواع سس ها ،غذاهای چینی ،رژیمی و منجمد حاوی این مواد هستند .
ویتامین ها :
مصرف بیش از حد ویتامین های A , B و به ویژه اسید نیکوتینیک (ویتامین محلول در آب از گروه ویتامین های B می تواند باعث بروز سردرد شود) .
آب :
کاهش آب بدن ،یکی از عوامل اصلی ایجاد سردرد ،به خصوص میگرن است .مصرف مشروبات الکلی ،فعالیت های ورزشی درتابستان و بیماری هایی نظیر تب و اسهال موجب کاهش میزان آب بدن و نهایت بروز سردرد می شود .
کافئین :
این ماده نافذ و تأثیر گذار به دلیل خاصیت افزایش جذب روده ای داروها ، تکسین دهنده دردهاست. کمبود این ماده در بدن به مدت 8 تا 16ساعت بعد از آخرین مصرف ، موجب بروز سردرد ،هنگام صبح بعد از بیدار شدن و در پایان کار روزانه می شود .
کافئین محرکی ست که بر روی قلب ،ریه ،رگ های خونی ، ماهیچه ها، معده ، کلیه ها و متابولیسم بدن تأثیرمی گذارد ومصرف بیش از حد آن موجب بروز علائمی نظیر اضطراب ،نگرانی ،ترس و دلهره ، بی خوابی ،خستگی و بی حالی ، دردهای ضربانی و فکرکردن به امور غم انگیز می شود. مصرف 8 تا 10 فنجان قهوه (1گرم کافئین ) به طور مداوم ،برای بدن مضر است و حتی مصرف 10گرم و یا بیشتر منجر به فوت می گردد .
مواد خوراکی دیگر :
مصرف بعضی از مواد خوراکی نظیر مرکبات ،محصولات لبنی ، سویا ، پیاز ، غذاهای چرب ، خوراک دریایی ، مواد مصنوعی شیرین ساز مانند ساخارین و اسپارتام در بعضی از افراد منجر به بروز سردرد می گردد .
داروها
نیتروگلیسیرین (مخصوص بیماران قلبی ) قرص های ضد بارداری ، داروهایی که برای فشار خون و اتساع رگ های خونی ،استفاده می شود . به عنوان عامل مؤثر در ایجاد سردرد شناخته شده است .
مصرف بیش از حد مسکن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بکله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می کنند .
سردردهای واکنشی
اکثر افرادی که از سردرد رنج می برند از قرص های مسکن نظیر آسپرین ، استامینوفن وارگوتامین استفاده می کنند.این در حالی است که مصرف بیش از حد این داروها نه تنها از میزان درد نمی کاهد بلکه آن را تشدید هم می کند .
در سال 1982 دانشمندان برای اولین بار ، تحقیقی را بر روی افراد مبتلا به سردرد انجام دادند ، آنها افراد را به چهار گروه تقسیم کردند. گروه اول از قرص ضد افسردگی (آمی تریپتیلین ) گروه دوم از مسکن و آمی پیتیلین و گروه سوم ازمسکن استفاده کردند . گروه چهارم هیچ دارویی را مصرف نکردند .حدود یک ماه بعد ، نتایج این تحقیق اعلام شد : گروه اول 70 درصد ، گروه دوم 30 درصد ،گروه سوم 18 درصد و گروه چهارم 43 درصد از بهبودی خود را باز یافتند .
بعد از کسب این نتایج ،دانشمندان دریافتند که مصرف بیش از حد مسکن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بکله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می کنند . پژوهشگران به تازگی هم ، این تحقیق را بروی مبتلایان به سردردهای مزمن که دربیمارستان بستری بودند ، انجام دادند ، 77 درصد ازبیماران با قطع مصرف مسکن ها حالشان رو به بهبودی رفت و دیگر هیچ علائمی از سردرد درآنها دیده نشد .
خواب و خوراک
پژوهشگران با تحقیق بر روی 2000 نفر از افراد مبتلا به میگرن ، به این نتیجه رسیدند که پرهیز از غذا به مدت 5 ساعت در روز و 13 ساعت طی شب ، یکی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود . علت اصلی آن هنوز مشخص نیست . اما دانشمندان گمان می کنند ،تغییر میزان نئوروترانس میترس و یا کاهش قند خون که باعث انبساط رگ ها می شود از عوامل ایجاد این عارضه اند . کم خوابی ، یا بیش از حد خوابیدن هم منجر به بروز سردرد در بعضی از افراد مستعد می شود .
عوامل محیطی
فعالیت هایی را که در طول روز انجام می دهید ،یا مکان هایی که بیشتر وقتتان را در آنجا می گذرانید ،به عنوان یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده سردرد شناخته شده اند.
استنشاق گاز و مواد سمی نظیر بنزین ، تتراکلرید کربن ، مونواکسید کربن ،سرب و تربانتین وعوامل دیگر مانند سرو صدا ، نورهای درخشان و مطالعه زیر نور فلورسنت از آن جمله اند. مطالعه زیاد و خیره شدن به صفحه کامپیوترهم موجب خستگی ماهیچه های حرکت دهنده چشم و نهایت بروز سردرد می شو د. ناروآنگل گلاکوما یکی از بیماری های نادر چشم است که باعث بروز درد در نواحی دور چشم ،پیشانی و گیجگاه می شود .در صورت احساس درد در این نواحی ،با یک چشم پزشک مشورت کنید .
عوامل دیگر
فعالیت های ورزشی نظیر تنیس ،هندبال ،دویدن و طناب زدن به دلیل کاهش قند خون ،مصرف بیش از حد دخانیات و تغییرات آب و هوایی به علت دگرگونی مواد شیمیایی در بدن ،از عوامل بروز سردرد در افراد مستعد شناخته شده است.
ادامه دارد...
ترجمه : لیلا صابر